Sau chiến thắng lịch sử ở Iowa, cựu TT Trump phải đối mặt với hình thế khó khăn hơn ở New Hampshire
Trước thềm cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire vào ngày 23/01, các yếu tố bất thường có thể tăng cơ hội cho ứng cử viên Nikki Haley. Cả hai chiến dịch tranh cử đều bày tỏ sự tin tưởng rằng họ có thể giành chiến thắng.
Sau khi đạt được một chiến thắng kỷ lục trong các cuộc họp bầu tại Iowa, cựu Tổng thống (TT) Donald Trump hiện phải đối mặt với một nhóm đối thủ nhỏ hơn nhưng là một thách thức lớn hơn trong cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trên toàn quốc ở New Hampshire.
Các nhà phân tích chính trị vẫn cho rằng lợi thế và động lực dường như có lợi cho cựu TT Trump, nhưng hình thế chính trị ở Tiểu bang Granite (tên gọi khác của tiểu bang New Hampshire) này khác biệt đáng kể so với Iowa.
Kể từ tháng 04/2023, ngay sau khi cựu TT Trump bị truy tố trong vụ kiện đầu tiên trong số bốn vụ kiện hình sự, ông chưa bao giờ giảm tỷ lệ ủng hộ xuống dưới 50% trong các cuộc thăm dò ý kiến trung bình toàn quốc của RealClearPolitics (RCP).
Kể từ giữa tháng 07/2023, không có đối thủ nào của ông vượt được mốc 20% trong mức thăm dò trung bình toàn quốc.
Nhưng ở New Hampshire, bức tranh có vẻ ít sai lệch hơn. Và khu vực này có thái độ thù địch hơn với cựu TT Trump.
Ông Tim Hagle, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Iowa nói với The Epoch Times rằng, ở đó, ứng cử viên Nikki Haley, người từng giữ chức đại sứ Liên Hiệp Quốc dưới thời TT Trump, dường như đang được ủng hộ “trong khoảng cách đáng chú ý.”
Bà Haley, người cũng từng là thống đốc South Carolina qua hai nhiệm kỳ, được đánh giá dưới 10% ở New Hampshire vào mùa hè vừa qua. Nhưng hiện tại bà đạt mức thăm dò trung bình là 33.5%. Ở New Hampshire, cựu TT Trump vẫn dẫn đầu với 46.3%, cao hơn bà Haley 12.8%.
Mức chênh lệch đó sẽ dễ chịu đối với hầu hết các chính trị gia, nhưng có thể kém an toàn hơn trong trường hợp này vì nhiều lý do.
Những tình huống bất thường
Tỷ lệ ủng hộ bà Haley có thể tăng lên vì bà có thể giành được một phần trong số 12% cử tri New Hampshire đang ủng hộ thống đốc New Jersey Chris Christie; người đã dừng tranh cử hôm 10/01, trước ông Ramaswamy năm ngày.
Và có một cảnh báo: Các cuộc thăm dò gần đây ở New Hampshire đã cho ra những kết quả trái ngược nhau. Trong khi cuộc thăm dò hôm 17/01 của Đại học St. Anselm cho thấy cựu TT Trump dẫn trước 14 điểm, cuộc thăm dò của American Research Group Inc. cho thấy hai ứng cử viên này đang hòa nhau.
Ngoài ra, cấu trúc của hệ thống bầu cử sơ bộ ở New Hampshire có thể có lợi cho bà Haley.
New Hampshire là một trong bảy tiểu bang mà “cử tri độc lập” có thể tham gia cuộc bầu cử sơ bộ của bất kỳ đảng nào. Trang web của Đổng lý New Hampshire cho biết những cử tri ghi danh của Đảng Dân Chủ đã chuyển sang Đảng Cộng Hòa trước thời hạn ngày 06/10 có thể bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa.
Bà Haley đã chấp nhận các chính sách mà một số người mô tả là “ôn hòa,” mặc dù những người gièm pha cáo buộc bà là một “người theo chủ nghĩa toàn cầu hóa” và một “con rối của Đảng Dân Chủ.”
Bà ủng hộ Hoa Kỳ tiếp tục tài trợ cho các cuộc chiến ở Ukraine và Israel. Quan điểm này gây khó chịu cho những người có khuynh hướng bảo tồn truyền thống về mặt tài khóa, những cử tri Đảng Cộng Hòa “Nước Mỹ Trước Tiên,” những người phản đối sự can dự của Hoa Kỳ vào “các cuộc chiến bất tận,” nhưng điều đó lại thu hút những cử tri hiếu chiến của Đảng Dân Chủ.
Bà Haley được cho là đã thu hút được một số phiếu bầu chéo (crossover) ở Iowa. Trong khi cựu TT Trump giành chiến thắng ở 98 trong số 99 quận của Iowa thì bà Haley đã thắng Quận Johnson do Đảng Dân Chủ chiếm ưu thế chỉ bằng một phiếu bầu.
Nhưng bà và ông DeSantis đã không thể “thu hẹp khoảng cách” với ông Trump, ông Hagle nói. “Điều đó khiến con đường của cả hai trở nên khó khăn hơn.”
Được ủng hộ từ ảnh hưởng chính trị
Ở New Hampshire, việc ứng cử của bà Haley nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ gia đình chính trị nổi tiếng nhất của tiểu bang, gia đình Sununu.
Nhà bình luận chính trị Newt Gingrich, cựu chủ tịch Hạ viện, nêu ra rằng tất cả họ đều đang “tích cực vận động gây bất lợi cho Tổng thống Trump.” Ông nói với The Epoch Times rằng gia đình này có rất nhiều quyền lực chính trị với “hai thống đốc và một thượng nghị sĩ.”
Thống đốc tiểu bang New Hampshire Chris Sununu đã tiến cử bà Haley; cha ông, cựu thống đốc John H. Sununu, và anh trai ông, cựu thượng nghị sĩ John E. Sununu cũng vậy.
Ông Gingrich cho rằng, với tất cả những tình huống đó đang diễn ra, New Hampshire “là tiểu bang duy nhất mà tôi nghĩ rằng bà Nikki có thể vượt lên trước ông ấy, nhưng tôi không nghĩ điều đó có thể xảy ra.”
Ông nói thêm rằng động lực đang có lợi cho cựu TT Trump sau chiến thắng vang dội ở Iowa.
Nhưng bởi vì ông DeSantis đã đánh bại bà Haley ở Iowa với tỷ số chênh lệch nhỏ – khoảng 2% – ông Gingrich cho rằng “bà ấy có thể lập luận rằng điều đó vẫn mang lại cho bà một số động lực từ Iowa.”
Về bản chất, đó là điều mà bà Haley đã cố gắng làm. Bà tuyên bố rằng trong các cuộc họp bầu ở Iowa, nơi bà về đích ở vị trí thứ ba, đã biến cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống của Đảng Cộng Hòa thành “cuộc đua hai người.”
Ông Gingrich nói rằng, bằng cách đưa ra tuyên bố đó, bà Haley “về cơ bản đã làm suy yếu uy tín của chính mình.”
Chiến dịch tranh cử của bà phản bác bằng cách nói rằng ứng cử viên thứ ba, ông DeSantis, thiếu “sự ủng hộ đáng kể” ở hai tiểu bang có các cuộc tranh cử tổng thống sau Iowa: New Hampshire và South Carolina.
Ông DeSantis chỉ nhận được 6% sự ủng hộ ở mức trung bình trong cuộc thăm dò của RCP ở New Hampshire.
Tuy nhiên, theo RCP, bà Haley có thể sẽ thua cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa tại tiểu bang quê nhà của bà vào ngày 24/02. Tính đến ngày 18/01, cựu TT Trump dẫn trước bà 30 điểm và dẫn trước ông DeSantis 41 điểm.
Ông Hagle cho rằng, một chiến thắng ở New Hampshire có thể giúp thay đổi vận mệnh của bà Haley ở South Carolina.
Chiến dịch tranh cử của bà Haley cho biết trong một thư điện tử rằng: “Bà Nikki đã sẵn sàng cho cuộc chiến phía trước … Bà Nikki là người duy nhất thay thế ông Trump với các nguồn lực và quy mô ủng hộ để tiến hành cuộc chiến chống lại ông Trump về lâu dài.”
Trong một thông điệp mà bà Haley đăng lên trang web tranh cử của mình, bà nói rằng, “Khi chúng tôi đến New Hampshire, tôi có một điều nữa muốn nói: ‘Hãy cứ đánh giá thấp tôi đi. Điều đó luôn thú vị.”
‘Nhà lãnh đạo của một phong trào quốc gia’
Ông Gingrich cho rằng cựu TT Trump vẫn là một thế lực chính trị kiên cường; ông ấy đã vượt qua những tình huống có thể dễ dàng hạ bệ các ứng cử viên khác.
“Để hiểu điều gì đang xảy ra, quý vị phải bắt đầu từ ý tưởng rằng ông Trump không phải là ứng cử viên theo nghĩa truyền thống của thuật ngữ này,” ông nói. “Ông Trump là người lãnh đạo một phong trào quốc gia, và đối phó với những người lãnh đạo phong trào là khác với đối phó với các ứng cử viên khác.”
Ông Gingrich nói, mỗi khi “cánh tả cố gắng đẩy ông ấy vào tình thế pháp lý nguy hiểm,” những người ủng hộ ông ấy không nói: “Ồ, trời ơi, tôi bối rối quá.” Thay vào đó, họ đứng lên bảo vệ ông.
Khi được yêu cầu trả lời những mô tả rằng những người ủng hộ cựu TT Trump có lòng tôn sùng ông, ông Gingrich trả lời: “Chà, tôi không nghĩ phong trào Cách mạng Mỹ mà [George] Washington lãnh đạo là một giáo phái.”
Ông cho biết câu hỏi là: “Những người này có thực sự tin vào những gì họ tin không? Hay họ tin bất cứ điều gì ông Trump nói với họ?”
“Và thực tế là ông ấy rất cẩn trọng trong việc phản ánh [niềm tin của] những người ủng hộ mình,” ông Gingrich nói. “Sự tức giận về vấn đề nhập cư không phải vì ông Donald Trump nói rằng để 10 triệu người vượt biên trái phép là xấu. Mọi người tức giận vì vấn đề nhập cư vì họ cho rằng có 10 triệu người vượt biên trái phép là điều tồi tệ.”
Cựu TT Trump là một chính trị gia sẵn sàng nói chuyện thẳng thắn về những vấn đề này. Ông Gingrich nói thêm rằng vị tổng thống thứ 45 thường được công nhận là tiếng nói của “những người bị lãng quên” ở Hoa Kỳ.
“Tôi nghĩ đây là vấn đề lớn đối với giới tinh hoa, vì họ đang bị từ chối,” ông Gingrich nói: “Thay vì nói, ‘Chúa ơi, chúng ta đang làm sai điều gì?’ thì họ phải quy trách nhiệm cho người dân Mỹ.” Thái độ của họ là: “Nếu quý vị ủng hộ ông Donald Trump, quý vị chắc chắn có vấn đề về tâm lý.”
Tuy nhiên, ông cho rằng, nhìn chung, những người ủng hộ Tổng thống Trump đều là những công dân vững vàng, chán ngấy những chính sách của chính phủ gây tổn hại cho họ và đất nước này.
Tầm quan trọng của Iowa đang được tranh luận
Ông Gingrich nói, tỷ lệ chiến thắng ở Iowa của cựu TT Trump phản ánh điều đó. “Ông ấy đã lập một kỷ lục mới mà có lẽ sẽ không thể bị phá vỡ trong thời đại chúng ta.”
Không có ứng cử viên Đảng Cộng Hòa nào trong các cuộc họp bầu đầy cạnh tranh ở Iowa từng giành chiến thắng với hơn 50% tổng số phiếu bầu như cựu TT Trump đã làm được với 51%.
Và tỷ lệ chiến thắng gần 30% của ông đã cao hơn gấp đôi kỷ lục trước đó của Đảng Cộng Hòa ở Iowa, 12.8%, được thiết lập vào năm 1988.
Nhưng chiến dịch tranh cử của bà Haley, trong một “bản thông tri về tình trạng cuộc tranh cử” được gửi qua thư điện tử hôm 15/01, đã hạ thấp những kết quả đó.
Các cử tri trong các cuộc họp bầu ở Iowa “nằm trong số những người ủng hộ ông Trump nhất so với bất kỳ khu vực bầu cử nào ở Mỹ … [nhưng] 49% thích người khác hơn,” bản thông tri nêu rõ. “Điều đó khác xa với sự bảo chứng nhiệt liệt dành cho ông Trump mà giới truyền thông miêu tả. Cuộc tranh cử bây giờ chuyển sang khu vực ít thân thiện với ông Trump hơn.”
Bà Karoline Leavitt, Tham vụ báo chí quốc gia cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, cho biết hôm 18/01 rằng, chỉ năm ngày trước cuộc bầu cử ở New Hampshire, rất có thể bà Haley không thể bù đắp được mức thâm hụt mà hầu hết các cuộc thăm dò đều cho thấy.
Bà cho rằng bà Haley đang trông cậy vào sự ủng hộ từ những cử tri chuyển từ Đảng Dân Chủ sang Đảng Cộng Hòa và những cử tri “độc lập” để giúp bà vượt qua. Tuy nhiên, bà Leavitt nói với The Epoch Times rằng nỗ lực đó dường như đã thất bại vì những cử tri ở New Hampshire không thuộc đảng nào có xu hướng đi bỏ phiếu có số lượng ít hơn.
Ngược lại, “các cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa sẽ bỏ phiếu cho ông Donald Trump, như chúng ta đã thấy ở Iowa,” bà Leavitt nói thêm.
Cựu TT Trump tiếp tục chiến đấu
Bằng chứng là các chuyến đi tới Iowa, New Hampshire, và New York trong những ngày gần đây, kết hợp giữa các điểm dừng của chiến dịch tranh cử và hầu tòa, cựu tổng thống vẫn duy trì một lịch trình dày đặc. Bà Leavitt cho rằng sự kiên trì của ông là vô song.
Một số người, chủ yếu là thành viên Đảng Dân Chủ, đã cố gắng xóa tên ông khỏi các lá phiếu ở nhiều tiểu bang khác nhau. Ông cũng đang tự biện hộ cho mình trước các vụ kiện chủ yếu được Đảng Dân Chủ hậu thuẫn, gồm cả hình sự lẫn dân sự.
Trong khi Đảng Dân Chủ và những người khác nói rằng cựu TT Trump đáng phải chịu trách nhiệm về những hành vi sai trái bị cáo buộc của mình, ông đã bác bỏ các cáo buộc đó, xem đó là “cuộc chiến pháp lý” giả tạo, và dán nhãn các cáo buộc hình sự đó là sản phẩm của một hệ thống tư pháp Hoa Kỳ “bị vũ khí hóa.” Ông còn phải chịu lệnh bịt miệng chưa từng có, cấm ông nói ra trước tòa.
Bà Leavitt cho biết một số hãng thông tấn đã đồng lõa trong việc cố gắng bịt miệng cựu tổng thống; ít nhất một mạng lưới truyền hình quốc gia, MSNBC, đã từ chối phát hình bài diễn văn chiến thắng ở Iowa của ông, nói rằng việc phát hình “những lời nói dối” sẽ làm tổn hại đến uy tín của mạng lưới này.
“Đảng Dân Chủ không muốn ông Donald Trump có thể truyền tải thông điệp của mình tới đại chúng vì đó là một thông điệp mang tính chiến thắng mà người Mỹ sẽ yêu thích, mang lại hòa bình, thịnh vượng và an toàn cho đất nước này,” bà Leavitt nói.
“Đảng Dân Chủ lo ngại thông điệp thành công của ông Donald Trump vì thành công mang lại sự đoàn kết còn họ thì muốn chúng ta bị chia rẽ,” bà Leavitt nói, tóm tắt một phần bài diễn văn của cựu TT Trump hôm 17/O1 tại Portsmouth, New Hampshire
Hôm 16/01, một ngày sau chiến thắng ở Iowa, ông đã nói chuyện tại Atkinson, New Hampshire. Đó là lần đầu tiên trong chuỗi ít nhất năm điểm dừng cho chiến dịch theo lịch trình trong tiểu bang.
Các điểm dừng khác được công bố ở New Hampshire đã được ấn định vào ngày 19/01 tại Concord; ngày 20/01 tại Manchester; và ngày 21/01 ở Rochester.
Bà Leavitt nói: “Tổng thống Trump vẫn ở thế áp đảo để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire và điều đó sẽ được chứng minh vào thứ Ba.”
Ông Gingrich nói rằng một bài học lịch sử đang mở ra. Năm 2000, Thượng nghị sĩ John McCain đã giành được phiếu bầu từ các cử tri độc lập và cử tri Đảng Dân Chủ, giúp ông đánh bại Thống đốc tiểu bang Texas đương thời George W. Bush ở New Hampshire.
Ông Gingrich cho biết ông McCain “sau đó đã bị loại ở South Carolina,” và ở các tiểu bang khác do Đảng Cộng Hòa chiếm ưu thế.
“Bà Haley cũng gặp vấn đề tương tự. Bà đang mất rất nhiều cử tri Đảng Cộng Hòa ở New Hampshire,” ông nói. “Và hy vọng của bà ấy là có thể thu hút được cử tri của ông Biden đến để tạm thời ủng hộ cho mình.”
Ông Gingrich giải thích, nếu Đảng Cộng Hòa nhận ra rằng bà Haley đang thu hút sự ủng hộ đáng kể từ những người ủng hộ Tổng thống Biden, thì những cử tri Đảng Cộng Hòa đó sẽ ít khi bỏ phiếu cho bà vì họ không muốn phá hoại cuộc tổng tuyển cử ngày 05/11.
Bản tin có sự đóng góp của Jackson Richman
Nguyễn Lê biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
