Hành trình trở thành một bậc thầy thời Phục Hưng: Con đường nổi danh của nghệ thuật gia Alonso Berruguete
Vào năm 1504, nghệ sĩ trẻ đầy tham vọng người Tây Ban Nha Alonso Berruguete đặt chân đến nước Ý với khát vọng gia nhập giới tinh anh nghệ thuật của thời kỳ Thượng Phục Hưng. So với [các nghệ sĩ cùng thời], ông được coi là chưa được đào tạo bài bản. Ông đã thực hiện một bước đi mạo hiểm, không biết liệu mình có thành công không, hay khi nào sẽ thành công.
Tuy nhiên ông Berruguete đã nhanh chóng chứng tỏ được khả năng của mình. Vào năm 1508, nghệ thuật gia Michelangelo cho phép ông nghiên cứu các bản phác thảo chuẩn bị cho tác phẩm “Battle of Cascina” (Trận chiến Cascina) chưa bao giờ hoàn thành của ông. Đây là đặc ân chỉ dành cho một vài người, một dấu hiệu rõ ràng cho thấy Michelangelo coi trọng Berruguete như một nghệ sĩ, và tin tưởng ông như bằng hữu. Đối với bất kỳ họa sĩ mới vào nghề và còn ít tiếng tăm nào, được Michelangelo bảo trợ ngay sau khi đến Ý cho thấy rằng người đó là tài năng hiếm có. Ông Berruguete thậm chí còn không có bằng cấp đào tạo từ các trung tâm nghệ thuật Phục Hưng Bắc Âu: vùng Hà Lan Bourgogne. Nền tảng nghệ thuật duy nhất trước đó của ông là ở quê nhà, vào thời điểm mà Tây Ban Nha đang bước những bước đầu tiên chập chững, muộn màng vào văn hoá Phục Hưng.
Chuyển giao quyền lực tại Tây Ban Nha
Vào năm 1468, bán đảo Iberian Peninsula (nằm giữa Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha) bị chia cắt thành nhiều vương quốc nhỏ, thiếu đi sự hoà bình, ổn định cần thiết để nghệ thuật phát triển. Vào năm 1469, cuộc hôn nhân của Vua Ferdinand và Hoàng hậu Isabella đã thay đổi mọi thứ khi vương quốc Aragon và vương quốc Castile của họ được hợp nhất. Không còn sự cạnh tranh [giữa các vương quốc], chính quyền đã đủ mạnh để khuất phục các quý tộc hiếu chiến và hợp nhất phần lớn [lãnh thổ] Tây Ban Nha hiện nay bằng cách hoàn tất quá trình Tái chinh (Reconquista*) vào năm 1492.
Trong bối cảnh mới, mối quan tâm đến các hoạt động văn hoá gia tăng nhanh chóng và mạnh mẽ trong nước. Ban đầu, người Tây Ban Nha ưa thích các mô hình nghệ thuật Flemish, chịu ảnh hưởng từ mối liên kết giữa hai vương triều và Công tước xứ Burgundy. Không lâu sau, họ chuyển hướng sang các hình mẫu Phục Hưng Ý ngay lúc phong trào này đang trên đà đạt được những thành tựu vĩ đại nhất.
Ông Berruguete là một trong những nghệ sĩ Tây Ban Nha đầu tiên nổi lên trong môi trường này. Cha của ông, ông Pedro, là họa sĩ nổi tiếng trong quá trình chuyển đổi nghệ thuật từ Gothic sang Phục hưng ở Tây Ban Nha, và trở thành người thầy đầu tiên của ông. Niềm hứng thú của cha ông Berruguete đối với quá trình phát triển nghệ thuật ở Ý đã truyền cho ông Alonso niềm đam mê đến học tại trung tâm này của thời Phục Hưng. Và khi đến nơi, sự am tường nghệ thuật và kỹ pháp điêu luyện đã giúp Berruguete trẻ tuổi nhanh chóng trở nên vượt trội.
Trở thành điêu khắc gia
Khi mới bắt đầu học ở Ý, ông Berruguete tập trung vào kỹ pháp vẽ tranh sơn dầu. Tài năng nghệ thuật xuất chúng thuở đầu của ông thể hiện trong tác phẩm “Salome” và “Madonna and Child” (Đức Mẹ và Chúa hài đồng), có thể sánh ngang với các tác phẩm thuở đầu của danh họa Raphael và Titian. Tuy nhiên, ông chọn không phát triển chuyên sâu trên nền tảng đó, mà chuyển hướng sang điêu khắc. Nhờ đó, ông đã phát triển một trong những phong cách cá nhân độc đáo nhất thời kỳ Phục Hưng.
Mặc dù còn thiếu những chi tiết về quá trình chuyển hướng từ tranh sơn dầu sang điêu khắc của ông, nhưng chắc chắn ông đã bắt đầu mày mò mảng nghệ thuật mới này không lâu sau khi đến Ý. Vào năm 1510, người ta phát hiện một trong những tượng điêu khắc nổi tiếng nhất từ thời cổ đại, “Laocoön and His Sons” (Laocoön và các con trai ông), bị chôn vùi trong một vườn nho ở La Mã. Ông Berruguete là một trong bốn nghệ sĩ tham gia cuộc thi điêu khắc cánh tay bằng sáp đẹp nhất cho phần chi bị mất của bức tượng đá cẩm thạch La Mã cổ xưa này. Ông đã thua điêu khắc gia kiêm kiến trúc sư người Ý Jacopo Sansovino, người có kỹ năng xếp thứ hai sau Michelangelo. Tuy nhiên, việc ông Berruguete có thể tranh tài nghiêm túc ở cấp độ đó báo hiệu những thành tựu to lớn hơn sắp xảy đến.
Dưới sự bảo trợ của nghệ thuật gia Michelangelo
Trong thập niên tiếp theo, ông Berruguete dần dần đạt được những thành tựu sau này trong khi kiếm sống bằng nghề hoạ sĩ, và đồng thời học thêm điêu khắc. Vài năm ở Florence đã tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực đó. Cả nghệ thuật gia Michelangelo và Donatello đều là người Florence, và nhiều tác phẩm điêu khắc của Donatello được đặt ở đó. Michelangelo có quan hệ thân thiết với Berruguete, ông đã giúp ông Berruguete kết nối với các nghệ sĩ địa phương.
Mặc dù có điều kiện thuận lợi như vậy, nhưng Berruguete cũng chỉ hoàn thành phần đầu tiên trong quá trình đào tạo của một điêu khắc gia khi ở Ý — thiết kế các bức tượng thông qua bản vẽ phác thảo và làm mô hình bằng sáp. Tuy nhiên, vị thế mà ông đạt được trong hội họa cuối cùng đã giúp ích cho quá trình chuyển đổi của ông. Đến năm 1518, danh tiếng của ông đủ lớn để được bổ nhiệm làm họa sĩ cho hoàng gia Tây Ban Nha.
Cộng tác với những điêu khắc gia hoàng gia cuối cùng giúp ông học được cách tự mình chạm khắc các bức tượng. Sau khi học được những bài học cần thiết, ông Berruguete nhanh chóng vươn lên trở thành bậc thầy có ảnh hưởng nhất ở Tây Ban Nha.
Thay đổi nền nghệ thuật Tây Ban Nha
Trước khi ông Berruguete tạo ảnh hưởng đến nền mỹ thuật Tây Ban Nha, các tác phẩm điêu khắc [tại đây] có thiết kế, hình khối, và cấu trúc giải phẫu từ kém phát triển cho đến thô sơ. Gỗ từng là vật liệu điêu khắc phổ biến trong nước và các nhân vật thường được sơn màu sáng rực, phi thực tế. Sự tương phản [của các tác phẩm này] với các bức tượng điêu khắc bằng đá cẩm thạch và đồng tinh xảo, chính xác về mặt giải phẫu của Ý là quá rõ rệt.
Kết hợp những yếu tố truyền thống Tây Ban Nha và trường phái cổ điển Phục Hưng thành phong cách cá nhân độc đáo đã trở thành đóng góp nổi tiếng nhất của Berruguete cho sự phát triển nghệ thuật của đất nước ông. Cách ông sử dụng hình khối và thiết kế gợi nhớ đến những tác phẩm của nghệ thuật gia Donatello với những chi tiết tinh tế và chân thực, mặc dù hình dáng có phần thon dài hơn. Chất liệu điêu khắc là gỗ: Ông tô màu cho các tác phẩm bằng các sắc thái màu đậm, chân thực để tạo ra lớp hoàn thiện.
Mặc dù các bức tượng gỗ của ông thường được chú ý hơn, nhưng Berruguete cũng giới thiệu trường phái cổ điển Phục Hưng thuần túy vào Tây Ban Nha thông qua việc điêu khắc tượng đá cẩm thạch và thạch cao. Trong một số tác phẩm này, trường phái cổ điển thể hiện hết sức rõ ràng, như trong tác phẩm “The Transfiguration of Christ” (Sự biến hình của Đấng Christ). Trong các tác phẩm khác, phong cách cổ điển phần nào bị che lấp bởi trang phục cuối thời Trung cổ của các nhân vật chính, như trong tác phẩm “Tomb of Ferdinand and Isabella” (Lăng mộ của Vua Ferdinand và Hoàng hậu Isabella).
Nghệ thuật gia Berruguete sống đến năm 1561, đã thay đổi nền mỹ thuật và điêu khắc Tây Ban Nha. Nổi tiếng khắp đất nước này, các tác phẩm của ông được tìm thấy ở nhiều thành phố lớn, bao gồm Salamanca, Toledo, Valladolid, Burgos, Granada, Palencia, và Cáceres. Các nghệ sĩ như Juan de Juni, Gaspar Becerra, và Juan Bautista Vaquez đã tiếp tục kế thừa nền tảng mà ông Berruguete đặt ra, và ảnh hưởng của ông kéo dài đến tận thế kỷ tiếp theo. Hiếm có nghệ sĩ nào có thể được công nhận về việc một mình định hình nghệ thuật của cả một quốc gia như vậy.
Chú giải:
Giai Kỳ biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
