Công nghệ đang đánh cắp thời gian của bạn, làm sao để lấy lại?
Có lẽ bạn sẽ nhận thấy rằng, ở thời đại chưa có điện thoại di động thì nhịp sống của con người tương đối chậm, còn sau khi điện thoại di động ra đời, rất nhiều việc đều có thể được thực hiện nhanh chóng, nhưng điều này lại không khiến con người nhàn nhã hơn. Ngược lại, mọi người dường như bận rộn hơn khi sử dụng các thiết bị kỹ thuật số như điện thoại di động suốt cả ngày. Sự tiến bộ của công nghệ ngược lại khiến con người có ít thời gian hơn, giống như nó đã đánh cắp thời gian vậy.
Giáo sư tâm lý học thời gian Ruth Ogden tại Đại học Liverpool John Moores ở Anh, Trợ lý giáo sư tâm lý học Joanna Witowska tại Đại học Maria Grzegorzewska ở Ba Lan, và Nghiên cứu viên sau tiến sĩ Vanda Černohorská tại Viện Hàn lâm Khoa học Séc, đã viết trên trang web The Conversation rằng: Công nghệ đang đánh cắp thời gian của quý vị.
Ba học giả này viết rằng, có lẽ công nghệ đã làm cho cuộc sống của con người trở nên dễ dàng hơn. Ví dụ, điện thoại thông minh cung cấp một cửa sổ nhìn ra toàn thế giới, cho phép mọi người giải quyết các vấn đề lớn nhỏ chỉ bằng vài cú nhấp chuột.
Vì vậy, mọi người nên có nhiều thời gian rảnh hơn để ngủ và thư giãn. Thế nhưng, sự thật không phải vậy. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy công nghệ kỹ thuật số có thể giúp con người tiết kiệm thời gian, nhưng con người lại sử dụng thời gian này để làm nhiều việc hơn.
Gần đây, các học giả này đã phỏng vấn 300 người dân trên khắp châu Âu để tìm hiểu cách mọi người sử dụng các thiết bị kỹ thuật số trong cuộc sống hàng ngày. Nghiên cứu của họ phát hiện, mọi người muốn tránh những khoảng trống trong cuộc sống, nên họ tìm kiếm thứ có thể lấp đầy những khoảng trống đó, bao gồm cả việc sử dụng các thiết bị kỹ thuật số.
Những người được phỏng vấn cho biết, dù họ đang đi bộ vào buổi sáng, đợi xe buýt hay nằm trên giường vào ban đêm, thời gian rảnh rỗi trước đây của họ giờ đây đều dành cho việc sử dụng các ứng dụng di động (app) khác nhau. Họ còn có danh sách được tạo từ các bài đăng trên mạng xã hội, trên đó liệt kê rất nhiều thứ mà họ muốn thử.
Những khoảnh khắc yên tĩnh dành cho việc đọc sách, tưởng tượng và mơ mộng trước đây dường như đã bị lấp đầy bởi việc sử dụng điện thoại di động.
Việc sử dụng thiết bị kỹ thuật số gia tăng, một phần là do công nghệ dường như đã thay đổi cách mọi người nghĩ về thời gian rảnh rỗi của họ. Đối với rất nhiều người, việc ăn uống, xem vô tuyến hay tham gia lớp thể dục vẫn chưa đủ. Họ còn muốn lên mạng hoặc cố gắng đạt được cảm giác thành tựu khi thực hiện các hoạt động này, như vậy mới cảm thấy không lãng phí thời gian.
Các học giả cho biết, những kênh truyền thông xã hội đôi khi có thể truyền cảm hứng hoặc giúp mọi người thư giãn. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy mọi người thường nảy sinh cảm giác tội lỗi, xấu hổ và hối hận sau khi lấp đầy khoảng trống bằng các hoạt động trên mạng. Họ cảm thấy các hoạt động trên mạng kém chân thực và kém giá trị hơn các hoạt động trong thế giới thực.
Mọi người dường như vẫn xem trọng việc đi dạo hoặc gặp gỡ bạn bè hơn so với các hoạt động trực tuyến. Có lẽ khi đặt điện thoại xuống một lúc, chúng ta thực sự sẽ có thời gian để nấu các món ăn dựa trên các công thức mà chúng ta đã xem trên mạng.
Tại sao công nghệ lại khiến mọi người làm việc nhiều hơn?
Các học giả này đề cập rằng sự phát triển của công nghệ số sẽ đẩy nhanh nhịp sống. Trước đây mọi người phải giải quyết mọi việc thông qua thư từ, điện thoại và thậm chí là gặp mặt trực tiếp, nhưng giờ đây họ có thể thực hiện điều đó thông qua các cuộc họp trực tuyến. Đôi khi họp trực tuyến nhiều đến mức chúng ta không có thời gian đi vệ sinh.
Sự kém hiệu quả do công nghệ được thiết kế không tốt cũng sẽ buộc chúng ta phải làm nhiều việc hơn. Ví dụ, khi chúng ta nhập dữ liệu vào hệ thống A, chúng ta thường phát hiện dữ liệu đó không tương thích với hệ thống B, nên bắt buộc phải nhập lại một lần nữa.
Càng làm nhiều việc, chúng ta càng đạt được ít thành quả, nên chúng ta cảm thấy tồi tệ hơn. Khi thời gian ngày càng eo hẹp, căng thẳng và mệt mỏi ngày càng tăng, dẫn đến tình trạng thiếu sót trong công việc sẽ nhiều hơn.
Làm thế nào để sống chậm lại và thu hồi thời gian đã mất?
Các học giả này cho rằng, việc lấy lại thời gian được “tiết kiệm” bởi công nghệ có thể sẽ yêu cầu chúng ta phải thay đổi cách nghĩ về thời gian. Để bỏ thói quen lấp đầy khoảng trống bằng nhiều hoạt động trực tuyến, trước tiên chúng ta phải thừa nhận rằng đôi khi có thể làm ít hơn hoặc không làm gì cả.
Tại nơi làm việc, người sử dụng lao động và nhân viên cần tạo ra một môi trường mà việc không lên mạng cũng là điều bình thường. Một số quốc gia châu Âu đã ban hành luật cho phép người dân có quyền không sử dụng các phương thức liên lạc trực tuyến như email ngoài giờ làm việc.
Điều này có nghĩa là người sử dụng lao động không thể ép buộc nhân viên sử dụng các phương thức liên lạc trực tuyến này tại nhà, nhân viên cũng không bị buộc phải giữ liên lạc với người sử dụng lao động trong thời gian không làm việc.
