Trung Quốc tìm cách che đậy nền kinh tế đang khủng hoảng
Tình hình của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang ảm đạm.
Lần đầu tiên sau hai năm, lĩnh vực tiêu dùng của Trung Quốc đã rơi vào tình trạng giảm phát vào tháng Bảy. Nhu cầu toàn cầu đối với các sản phẩm của Trung Quốc đã suy yếu, khiến xuất nhập cảng sụt giảm. Hàng triệu thanh niên thất nghiệp. Lĩnh vực địa ốc to lớn, từng là trụ cột thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở Trung Quốc, đang trên bờ vực sụp đổ.
Với một cuộc khủng hoảng đang dần hé lộ và các quỹ phòng hộ của Hoa Kỳ đang mạnh mẽ bán tháo cổ phiếu Trung Quốc, Bắc Kinh đang quay trở lại với chiến lược cũ của mình: chôn vùi những dữ liệu không mấy khả quan.
Hôm 15/08, với số lượng thanh niên thất nghiệp đạt mức cao kỷ lục từ tháng này qua tháng khác — hiện đang ở mức cứ 5 người trong độ tuổi từ 16 đến 24 thì có 1 người không có việc làm, các nhà chức trách cho biết họ sẽ tạm dừng cung cấp những thông tin cập nhật như vậy, với lý do cần phải đánh giá lại phương pháp của họ.
“Trung Quốc không đưa ra dữ liệu trung thực mà quý vị có thể tin tưởng,” bà Lucia Dunn, giáo sư kinh tế tại Đại học Tiểu bang Ohio (Ohio State University), nói với The Epoch Times. “Ngay khi có điều gì đó bất lợi cho nghị trình của ĐCSTQ, thì họ lập tức loại bỏ nó.”
Đó là một mô hình tương tự như những gì bà Dunn đã quan sát được trong việc quản lý COVID-19 của Trung Quốc. Sau khi Bắc Kinh áp đặt lệnh phong tỏa do đại dịch COVID-19 đầu tiên trên thế giới ở tâm chấn virus, Vũ Hán, hồi tháng 01/2020, bà Dunn và một số nhà nghiên cứu khác đã nghiên cứu số ca nhiễm và tử vong ở Trung Quốc bằng cách lấy cả dữ liệu chính thức từ Trung Quốc và từ các ước tính mà các nhân viên tại các lò hỏa táng quá tải trong thành phố kể lại.
Bà nói với The Epoch Times vào thời điểm đó rằng dường như các con số của Trung Quốc đã “bị hạ thấp xuống hàng chục lần.”
Điều tương tự đã xảy ra một lần nữa vào cuối năm 2022, khi một làn sóng COVID-19 rất lớn khác tàn phá Trung Quốc và làm tê liệt các nhà tang lễ cũng như bệnh viện. Ngay cả khi những người thuộc tầng lớp đặc quyền tử vong với tốc độ đáng báo động, thì nhiều trường hợp tử vong đã không được tính vào số liệu thống kê về COVID-19. Các nhà chức trách đã áp đặt một định nghĩa hẹp về các trường hợp tử vong do COVID-19 là loại trừ các trường hợp có các bệnh lý từ trước, trong khi các bác sĩ, trong các cuộc phỏng vấn, nói với The Epoch Times rằng họ đã được cảnh báo không được ghi nguyên nhân tử vong là do COVID-19 trong giấy chứng tử.
Dữ liệu thất nghiệp của thanh niên không phải là lĩnh vực duy nhất mà chính quyền Trung Quốc đang chặn truy cập. Mới đây, trong một cuộc họp kín, các quan chức của Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc đã ra lệnh cho các công ty luật trong nước dùng từ ngữ giảm nhẹ để mô tả các rủi ro kinh doanh liên quan đến Trung Quốc. Các quan chức khuyên họ tránh dùng ngôn ngữ làm mất uy tín các chính sách của Trung Quốc cũng như môi trường kinh doanh và pháp lý của Trung Quốc, đồng thời bỏ qua việc công bố thông tin tiêu chuẩn về những thay đổi bất lợi trong điều kiện kinh tế Trung Quốc, đồng thời ám chỉ rằng việc không tuân thủ lệnh này có thể khiến các công ty luật phải trả giá bằng sự không y chuẩn của cơ quan quản lý đối với đề nghị đăng ký niêm yết ở ngoại quốc của họ.
Theo bà Dunn, đó là một phần trong nỗ lực của chế độ này trong nhiều năm nhằm gây ấn tượng sai lầm rằng “nền kinh tế của ĐCSTQ vẫn ổn.”
Bà lưu ý rằng Bắc Kinh cũng thao túng giá trị đồng tiền của quốc gia và biến giá trị này thành “bất cứ mức nào mà họ muốn,” từ chối không cho các nhà quan sát bên ngoài sử dụng một công cụ khác để đánh giá sức mạnh kinh tế của Trung Quốc.
Thao túng tiền tệ cho phép Trung Quốc bán hàng ra ngoại quốc với giá rẻ hơn. Bộ Ngân khố Hoa Kỳ dưới thời chính phủ cựu Tổng thống Trump hồi tháng 08/2019 đã chính thức nêu đích danh Trung Quốc là quốc gia thao túng tiền tệ sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ để đáp trả các mức thuế mới từ Hoa Kỳ; tuy nhiên, bộ này đã loại bỏ chỉ định này vào tháng 01/2021 trước khi ký kết thỏa thuận thương mại giai đoạn một. Hồi tháng Sáu, Bộ Ngân khố Hoa Kỳ đã liệt kê Trung Quốc là một trong bảy nền kinh tế thuộc “danh sách giám sát” về các hoạt động tiền tệ, nói rằng “sự thiếu minh bạch và việc sử dụng một loạt các công cụ của Trung Quốc làm khả năng đánh giá mức độ các hành động chính thức được thiết kế để tác động đến tỷ giá hối đoái của Bộ Ngân khố trở nên khó khăn.”
Bà Dunn cho biết bà đã gặp nhiều sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp trong thập niên qua và rằng “họ đã luôn nói với tôi rằng hãy lấy bất kỳ con số tăng trưởng nào mà Trung Quốc đưa ra và cắt giảm đi một nửa,” bởi vì “những con số đó chỉ đơn giản là được phóng đại quá mức.”
Bà nói, “Những người thực sự hiểu cách thức hoạt động của Trung Quốc luôn nghi ngờ những con số đó ngay từ khi số liệu xuất hiện, nhưng bây giờ tôi nghĩ điều đó đang trở nên rõ ràng với thế giới.”
Evergrande, đại công ty địa ốc mà việc vỡ nợ của họ đã gây ra một cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực địa ốc của Trung Quốc vào năm 2021, đã nộp đơn yêu cầu bảo hộ phá sản ở New York hôm 17/08, trong bối cảnh công ty tham gia các cuộc đàm phán tái cấu trúc để trả nợ cho các chủ nợ ngoại quốc.
Hai nhà phát triển nổi tiếng khác trong nước là Bích Quế Viên (Country Garden) và Viễn Dương (Sino–Ocean Group Holding) do nhà nước hậu thuẫn cũng đã không thực hiện được các cam kết nợ của họ. Quỹ Tín thác Trung Dung (Zhongrong International Trust), một công ty tín thác lớn của Trung Quốc quản lý 108 tỷ USD tài sản hồi cuối năm 2022, đã không thể thanh toán cho hàng chục sản phẩm liên quan đến gần 30,000 nhà đầu tư.
Với thực tế lĩnh vực địa ốc Trung Quốc là trụ cột cốt lõi của nền kinh tế quốc gia, những rắc rối ngày càng sâu sắc của địa ốc Trung Quốc đã khiến ít nhất bốn công ty môi giới lớn cắt giảm triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc.
Ông Ray Dalio, người sáng lập quỹ phòng hộ trị giá 125 tỷ USD Bridgewater Associates, đồng thời là một nhà đầu tư ưa chuộng Trung Quốc lâu năm, cho biết hôm 17/08 rằng điểm tốt nhất để Trung Quốc tiến hành “tái cấu trúc nợ lớn” đã trôi qua.
Trong nỗ lực thúc đẩy nền kinh tế, hôm 15/08 ngân hàng trung ương của Trung Quốc, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, đã bất ngờ cắt giảm lãi suất lần thứ hai trong ba tháng. Việc giảm 15 điểm cơ bản đối với các khoản tín dụng cơ sở cho vay trung hạn một năm xuống 2.5% đã là mức lớn nhất kể từ năm 2020 và khiến đồng nhân dân tệ giảm xuống mức yếu nhất trong năm nay. Cơ quan quản lý chứng khoán Trung Quốc đã tuyên bố hôm 18/08 rằng họ có thể cắt giảm chi phí giao dịch, hỗ trợ mua lại cổ phiếu, và khuyến khích đầu tư dài hạn.
Nhưng các nhà phân tích nghi ngờ về việc liệu Bắc Kinh có thể cứu nền kinh tế khỏi lao dốc hơn nữa hay không.
Ông Riley Walters, một nhà nghiên cứu cao cấp chuyên về kinh tế quốc tế và an ninh quốc gia tại Viện Hudson, nói với The Epoch Times, “Bề ngoài thì họ thực sự đã nói rằng, ‘Vâng, chúng tôi muốn làm cho thị trường Trung Quốc trở nên hấp dẫn, chúng tôi muốn có đầu tư từ ngoại quốc, và chúng tôi muốn tất cả các nhà đầu tư này đến và giúp phục hưng Trung Quốc,’ nhưng hành động của họ lại cho thấy điều ngược lại.”
Theo ông Walters, các quy định không rõ ràng mới trong luật chống gián điệp rộng rãi có hiệu lực từ tháng Bảy nhằm hạn chế việc chuyển giao thông tin liên quan đến an ninh quốc gia đang “thực sự khiến các nhà đầu tư sợ hãi” và “sự đối xử bất công đối với các công ty ngoại quốc” cũng vậy.
Ông nói: “Đây sẽ là một con đường khó khăn cho Bắc Kinh trong tương lai.”
Bà Dunn cũng chỉ ra các vấn đề mang tính cấu trúc của Trung Quốc như mất cân bằng giới tính do chính sách một con kéo dài hàng thập niên, rủi ro hối lộ thương mại rộng khắp, và những vi phạm nhân quyền vốn “không phù hợp với phần còn lại của thế giới.”
Bà nói: “Các nhà chức trách Trung Quốc có một hệ thống ưu tiên khác, đó là giữ cho Đảng nắm quyền kiểm soát.”
Hoa Mai biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
