Thụy Điển tiến một bước gần hơn đến tư cách thành viên NATO sau khi ủy ban Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ phê chuẩn
ANKARA, Thổ Nhĩ Kỳ – Ủy ban đối ngoại của Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý thông qua nỗ lực gia nhập NATO của Thụy Điển vào thứ Ba (26/12), đưa quốc gia Bắc Âu không liên kết trước đây đến gần hơn với tư cách thành viên trong liên minh quân sự phương Tây này.
Hiện tại, nghị định thư gia nhập của Thụy Điển sẽ cần được thông qua tại đại hội đồng của Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ cho giai đoạn cuối cùng của thủ tục lập pháp ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ngày thông qua vẫn chưa được ấn định.
Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên NATO, đã trì hoãn việc phê chuẩn tư cách thành viên của Thụy Điển trong hơn một năm, cáo buộc nước này dung túng các nhóm mà Ankara xem là mối đe dọa đối với an ninh của mình, bao gồm cả phiến quân người Kurd và các thành viên của một mạng lưới mà Ankara quy trách nhiệm về một cuộc đảo chính thất bại vào năm 2016.
Ủy ban đối ngoại của Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu thảo luận về tư cách thành viên NATO của Thụy Điển hồi tháng trước (11/2023). Nhưng cuộc họp này đã bị hoãn lại sau khi các nhà lập pháp từ đảng cầm quyền của ông Erdogan đệ trình một bản kiến nghị hoãn lại với lý do một số vấn đề cần được làm rõ hơn và các cuộc đàm phán với Thụy Điển vẫn chưa đủ “chín muồi.”
Hôm thứ Ba, ủy ban này đã tiếp tục các cuộc thảo luận và phần lớn các nhà lập pháp trong ủy ban đã bỏ phiếu ủng hộ đề nghị gia nhập của Thụy Điển.
Thông báo với các thành viên ủy ban trước cuộc bỏ phiếu, Thứ trưởng Ngoại giao Burak Akcapar trích dẫn các bước mà Thụy Điển đã thực hiện để đáp ứng yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm dỡ bỏ các hạn chế đối với các đơn hàng của ngành công nghiệp quốc phòng và sửa đổi luật chống khủng bố theo những cách mà “không ai có thể hình dung được vào năm hoặc sáu năm trước.”
“Thật không thực tế khi hy vọng rằng các nhà chức trách Thụy Điển sẽ đáp ứng ngay lập tức mọi yêu cầu của chúng ta. Đây là một tiến trình, và tiến trình này đòi hỏi nỗ lực lâu dài và bền bỉ,” ông nói và cho biết thêm rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục theo dõi tiến trình của Thụy Điển.
Ngoại trưởng Thụy Điển Tobias Billström hoan nghênh quyết định của ủy ban trong một thông điệp được đăng trên X, nền tảng truyền thông xã hội trước đây gọi là Twitter.
“Bước tiếp theo là cuộc bỏ phiếu của Quốc hội về vấn đề này. Chúng tôi mong muốn trở thành một thành viên của NATO,” ông viết trên Twitter.
Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng hoan nghênh sự tiến triển này, nói rằng ông tin tưởng Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary “sẽ hoàn tất việc phê chuẩn càng sớm càng tốt. Tư cách thành viên của Thụy Điển sẽ khiến cho NATO mạnh mẽ hơn.”
Hungary cũng đã trì hoãn nỗ lực của Thụy Điển, cáo buộc rằng các chính trị gia Thụy Điển đã nói “những lời nói dối trắng trợn” về tình trạng nền dân chủ của Hungary. Hungary vẫn chưa công bố thời điểm mà nước này có thể phê chuẩn.
Trước đó trong tháng này, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã công khai liên kết việc phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Thụy Điển với việc Quốc hội Hoa Kỳ chấp thuận yêu cầu mua 40 chiến đấu cơ F-16 mới kèm các bộ phụ kiện của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm hiện đại hóa hạm đội hiện có của nước này.
Ông Erdogan cũng kêu gọi Canada và các nước đồng minh NATO khác dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Thổ Nhĩ Kỳ.
Tòa Bạch Ốc đã ủng hộ yêu cầu mua F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng Quốc hội phản đối việc bán vũ khí quân sự cho nước này.
Thụy Điển và Phần Lan đã từ bỏ việc không liên kết, một quan điểm truyền thống về quân sự, nhằm tìm kiếm sự bảo vệ an ninh từ NATO, sau khi Nga xâm lược Ukraine hồi tháng 02/2022. Phần Lan đã gia nhập liên minh này hồi tháng Tư, trở thành thành viên thứ 31 của NATO, sau khi quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ phê chuẩn đề nghị của quốc gia Bắc Âu này.
NATO yêu cầu sự đồng thuận của tất cả các thành viên hiện có để kết nạp thêm thành viên mới. Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary là những quốc gia duy nhất vẫn chưa chấp thuận cho Thụy Điển gia nhập.
