Thành phố Charleston, West Virginia, nằm cách Hoa Thịnh Đốn một đoạn đường quanh co dài 360 dặm (580 km). Thượng nghị sĩ Joe Manchin (Dân Chủ-West Virginia) vẫn thường hay về thăm thành phố này, tọa lạc tại tiểu bang mà ông đã đại diện tại Thượng viện Hoa Kỳ trong hàng chục năm qua.
Charleston là nơi chốn quen thuộc và thân thiện. Lớn lên ở Alleghenies gần Pennsylvania, ông Manchin là một gương mặt nổi tiếng ở thủ phủ của tiểu bang, nơi ông đã sinh sống và làm các công việc như nhà lập pháp, đổng lý tiểu bang, và thống đốc trong hơn ba thập niên.
Trong chuyến đi từ ngày 11 đến ngày 13/10 qua Charleston, ông đã được mọi người chúc mừng tại một nhà ga Amtrak đã được sửa chữa lại bằng các khoản tài trợ mà ông bảo đảm; tại một nhà máy dập kim loại được thành lập với các sáng kiến phát triển kinh tế mà ông ban hành khi còn là thống đốc; và tại một chuyến đi gây quỹ thường niên bằng mô tô dành cho cựu chiến binh mà ông đã dẫn đầu trong nhiều năm.
Các di sản địa phương của ông Manchin được xây dựng bằng bu-lông và gạch, vững chắc như thép, và là một phần của cảnh quan tự nhiên. Đó là nơi chốn quen thuộc, thân thiện, nơi mà một người kỳ cựu 76 tuổi hoạt động chính trị trong nửa thế kỷ ở Hill-Topper và Capitol Hill có thể đến khi về hưu — hoặc để khởi động một chiến dịch tranh cử tổng thống không được đánh giá cao.
Trong một bối cảnh chính trị đã thay đổi, không còn là lãnh địa thân thiện, quen thuộc mà ông đã hoạt động qua lại giữa các đảng trong nhiều năm, liệu sự bức phá như vậy có thu hút được sự chú ý, hay thậm chí là nhiều sự quan tâm hơn nữa, vẫn là không thể lường trước được.
Con đường trung dung của ông Manchin giờ đây là một dải dây thép gai trên một xa lộ bị chia cắt.
Ngoài Charleston, ngay cả ở West Virginia, thanh thế của ông Manchin cũng mờ nhạt như địa vị của ông với tư cách là thành viên Đảng Dân Chủ “có khuynh hướng bảo tồn truyền thống” nhất của Thượng viện, là một người hay ủng hộ cho đảng đối lập và có số ngày thực hiện các thỏa thuận chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Là người cuối cùng trong số những thành viên Đảng Dân Chủ một thời chi phối West Virginia và cũng là một người ủng hộ cả lưỡng đảng, ông vừa là người thủ cựu vừa kẻ đối lập. Người ta xem ông là đại diện cho lá phiếu quan trọng nhất của Thượng viện, lá phiếu của người được xem là một công chức ‘vịt què’ (lame duck) sắp mãn nhiệm [nhưng] có thể đang vận động tranh cử cho chiếc ghế của mình — hoặc, có thể là vị trí cao hơn nữa — trong năm 2024.
Đất nước này không chấp nhận những người theo chủ trương ôn hòa thủ cựu
Tính cách uyển chuyển khi thương lượng đã khiến ông Manchin trở thành một người ôn hòa lắm mưu mẹo, nắm thực quyền phủ quyết đối với các nghị trình của cả hai đảng trong nhiều năm nay — thường là bỏ phiếu sau những lần tạm dừng tranh luận sôi nổi và đồn đoán của giới truyền thông. Tính cách này đã thúc đẩy uy thế vượt bậc của ông trong các sự vụ quốc gia.
Và giờ đây, như các học giả uyên thâm nhận định, [con đường thăng tiến của ông như một] vòng cung đang hạ thấp, dừng lại để lao xuống, và hướng tới một cú rơi nhanh, và mạnh.
Ông Manchin nằm trong số ba thượng nghị sĩ Đảng Dân Chủ đương nhiệm tại Thượng viện được bầu vào năm 2018 tại các tiểu bang mà cựu Tổng thống Donald Trump giành chiến thắng vào năm 2020, và những vị trí này sẽ được bầu lại vào năm 2024.
Ủy ban Thượng viện Đảng Cộng Hòa Quốc gia đã tập trung chú ý vào chiếc ghế của ông, cũng như hai chiếc ghế do Thượng nghị sĩ Jon Tester (Dân Chủ-Montana) và Sherrod Brown (Dân Chủ-Ohio) nắm giữ — những chiếc ghế “dễ bị lật ngược nhất” trong nỗ lực giành lại đa số vào năm 2024. Thượng viện hiện do Đảng Dân Chủ dẫn đầu với mức chênh lệch 51–49.
6 CUỘC BẦU CỬ
Người dân West Virginia đã bỏ phiếu cho Đảng Cộng Hòa trong sáu cuộc bầu cử tổng thống vừa qua.
Trước năm 2000, cả ba dân biểu Quốc hội West Virginia đều thuộc Đảng Dân Chủ. Kể từ đó, phái đoàn Hạ viện của tiểu bang đều thuộc Đảng Cộng Hòa. Đảng Cộng Hòa đã kiểm soát cả hai viện lập pháp của tiểu bang này kể từ năm 2015, và mở rộng sự kiểm soát với cả lưỡng viện và chức thống đốc (chính quyền trifecta) kể từ năm 2018.
Người dân West Virginia đã bỏ phiếu cho Đảng Cộng Hòa trong sáu cuộc bầu cử tổng thống mới đây nhất, và gần 70% đã bỏ phiếu cho cựu Tổng thống Trump vào năm 2020.
Ông Manchin là thành viên Đảng Dân Chủ duy nhất ở West Virginia được bầu để đại diện cho tiểu bang này.
Trong khi ông Manchin đã cùng các nghị sĩ Đảng Cộng Hòa bỏ phiếu chống lại việc tăng thuế doanh nghiệp, cắt giảm trợ cấp thất nghiệp liên quan đến COVID, ngăn chặn dự luật cải tổ bầu cử của Đảng Dân Chủ, và từ chối sửa đổi các quy tắc tranh luận không giới hạn (filibuster), thì ông cũng đã phạm phải điều không thể tha thứ — đã có hai lần ông bỏ phiếu đàn hặc Tổng thống đương thời Donald Trump.
Do đó, không thiếu những ứng cử viên Đảng Cộng Hòa sẵn sàng chiếm ghế Thượng viện của ông Manchin trong một tiểu bang mà tất cả các dịch vụ xếp hạng bầu cử đều cho là đỏ, đỏ đậm, đỏ cực độ; một tiểu bang mà Tổng thống Trump là tổng thống được yêu thích nhất kể từ sau cố Tổng thống Franklin D. Roosevelt; một tiểu bang mà những người ôn hòa “không theo kiểu Đảng Dân Chủ ở Hoa Thịnh Đốn” chẳng khác nào một con cá voi xám trong một biển cá voi sát thủ đen trắng đang đói mồi.
Mới và kém xanh hơn
Hai đối thủ hàng đầu của Đảng Cộng Hòa đang tìm cách giành chiếc ghế Thượng viện do ông Manchin nắm giữ là Thống đốc Jim Justice và Dân biểu Alex Mooney (Cộng Hòa-West Virginia).
Ông Manchin đã tuyển dụng ông Justice để tranh cử thống đốc vào năm 2015 với tư cách là một thành viên Đảng Dân Chủ. Trong một cuộc vận động tranh cử hồi tháng 08/2017, ông Justice đã cùng với Tổng thống đương thời Donald Trump tuyên bố ông là một thành viên Đảng Cộng Hòa. Giờ thì ông Justice đang tranh cử chiếc ghế Thượng viện của ông Manchin.
Hôm 18/10, ông Trump đã tiến cử ông Justice trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa trong cuộc cạnh tranh với ông Mooney, người mà ông Trump cũng ủng hộ trong chiến dịch tranh cử Quốc hội năm 2022. Ông Justice là ứng cử viên Thượng viện thứ hai được ông Trump tiến cử cho cuộc đua vào Thượng viện năm 2024, ngoài ứng cử viên Thượng viện Arizona Kari Lake.
Trong khi đó, cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân Chủ [ở West Virginia] chưa có ai tham gia. Ông Manchin chưa cho biết liệu ông có tìm kiếm nhiệm kỳ thứ tư tại Thượng viện hay không, cũng như liệu ông sẽ chạy đua vào Thượng viện với tư cách là thành viên Đảng Dân Chủ hay ứng cử viên độc lập. Hạn chót nộp đơn là vào tháng 01/2024.
Trong những năm qua, ông Manchin từng nhắc đến chuyện về hưu — ông đã nói như vậy kể từ thời cố Tổng thống Reagan — và cũng đã cân nhắc chuyển sang Đảng Cộng Hòa, ngoài ra ông thường bày tỏ sự vỡ mộng với cả hai đảng và hệ thống lưỡng đảng này.
Kể từ tháng Tám, ông đã công khai gợi ý sẽ tranh cử với tư cách độc lập trong giai đoạn sự nghiệp chính trị tiếp theo, nhưng không tiết lộ gì nhiều hơn thế.
Người ta cũng nói bóng gió về việc ông sẽ ra tranh cử tổng thống vào năm 2024 với tư cách là một ứng cử viên độc lập, và cùng liên danh với ông Robert F. Kennedy Jr. ở vị trí phó tổng thống, hy vọng sẽ đối đầu với hai ứng cử viên của đảng chiếm ưu thế kia.
Ông Manchin đã xuất hiện ở New Hampshire với No Labels, đảng đang ủng hộ một ứng cử viên tổng thống độc lập cho năm 2024. Trong Lễ hội Diễn đàn Texas diễn ra vào cuối tháng Chín ở Austin, ông nói rằng một danh sách ứng cử viên tổng thống độc lập có thể làm hồi sinh một quốc gia đang bị tê liệt trong các lễ hội vĩ cầm siêu đảng phái.
“Chúng ta đang trong thời khó khăn. Chúng ta đang gặp khó khăn, và tôi chưa bao giờ lo lắng hơn về những thách thức mà chúng ta gặp phải,” ông nói và lưu ý rằng gần một phần ba số cử tri đã ghi danh nhìn nhận tiêu cực về cả Đảng Cộng Hòa và Đảng Dân Chủ.
Ông cho biết, một ứng cử viên của bên thứ ba hoặc ứng cử viên độc lập hoặc “hai ứng cử viên liên danh đến từ lưỡng đảng” là khả dĩ trong lúc này bởi vì hầu hết người Mỹ đều lo ngại về tính ngoan cố của các đảng chính trị do các thành viên có tư tưởng cực đoan nhất của họ thống trị.
Chẳng hạn, ông tự cho rằng bản thân là một ứng cử viên kiểu mẫu chứ không phải là ông đang tranh cử tổng thống.
Ít nhất là cho đến tháng Một.
“Tôi sẽ không mạo hiểm gây nguy hiểm cho đất nước của mình và nền dân chủ mà chúng ta có,” ông Manchin nói. “Hay là ngồi yên một chỗ mà không làm gì cả và cứ để đất nước tiếp tục theo hướng này?”
Vận động chiến dịch
Ủy ban chiến dịch tranh cử của ông Manchin báo cáo rằng tính đến ngày 01/10, ông đang có trong tay 10.8 triệu USD tiền ngân quỹ, giúp ông có lợi thế cho chiến dịch tranh cử năm 2024.Mặc dù chiến dịch tranh cử của ông Justice chỉ báo cáo có 800,000 USD trong ngân hàng vào ngày 01/10, nhưng ông là người giàu có nhất tiểu bang này với khả năng tự chủ đáng kể về tài chính. Đã có thời ông Justice sở hữu tới 130 doanh nghiệp.
Ông sống tại The Greenbrier ở White Sulphur Springs, “Khu nghỉ dưỡng của Mỹ từ năm 1778” mà ông sở hữu, rộng 11,000 mẫu Anh, có 710 phòng, trong đó có hàng chục nhà hàng, sảnh tiếp khách, và cửa hàng bán lẻ, khiến ông được so sánh như một “Tiểu Trump.”
Ngay cả trước khi được ông Trump tiến cử thì ông Justice vẫn là ứng cử viên hàng đầu để trở thành thượng nghị sĩ tiếp theo của West Virginia, bất luận ông Manchin có tuyên bố tái tranh cử hay không.
Trong cuộc khảo sát từ ngày 01 đến ngày 04/10 của Đại học Emerson với 539 người được khảo sát, ông Justice đã giành được 41% phiếu. Ông Manchin đứng thứ ba với chỉ 28%. 31% còn lại chưa đưa ra quyết định hoặc ủng hộ cho người khác.
Tin tốt cho ông Manchin là cuộc thăm dò này cũng như các cuộc thăm dò khác trên toàn quốc xác nhận rằng có những cử tri khác ngoài xã hội — có thể chiếm một phần ba hoặc hơn trong tổng số cử tri — ủng hộ cho các ứng cử viên độc lập hoặc “hai ứng cử viên liên danh đến từ lưỡng đảng.”
Còn tin xấu cho ông Manchin là, ở West Virginia, một danh sách có tên ông trên đó sẽ không thu hút. Không còn thu hút được nữa.
Hôm 11/10, khi ở bên ngoài nhà máy dập kim loại Gestamp của phía nam Charleston, một nhà máy trị giá 120 triệu USD, với 350 nhân viên bắt nguồn từ các khoản tín thuế và các sáng kiến phát triển lực lượng nhân sự được thành lập khi ông còn là thống đốc, ông Manchin đã cam đoan với các phóng viên rằng ông sắp sửa ra quyết định cho năm 2024.
“Tôi đang gặp khó khăn — thực sự là vậy,” ông nói khi được hỏi liệu ông có tranh cử chức vụ nào đó vào năm 2024 hay không và ông sẽ tranh cử với danh nghĩa gì. Đảng Dân Chủ? Thành viên độc lập? Đảng Cộng Hòa?
Có thể là phi đảng phái, có thể là tất cả những điều trên, ông nói.
