Nhà phân tích chính sách quốc phòng: Hoa Thịnh Đốn ‘hiểu sai’ về mối đe dọa của Trung Quốc đối với Đài Loan
Các nhà lập pháp và nhà phân tích chính sách của Hoa Kỳ vẫn tiếp tục chuẩn bị cho một cuộc xung đột tiềm tàng với Trung Quốc vì đảo Đài Loan, nhưng nhà phân tích chính sách quốc phòng Justin Logan tin rằng lối nghĩ thông thường ở Hoa Thịnh Đốn đang không tập trung vào các chính sách đúng đắn để ngăn cản cuộc xâm lược của Trung Quốc.
Ông Logan, giám đốc nghiên cứu chính sách quốc phòng và đối ngoại tại Viện Cato theo chủ nghĩa tự do, đã cảnh báo rằng trong khi nhiều người ở Hoa Thịnh Đốn tập trung vào việc so sánh khả năng quân sự và mức chi tiêu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, thì họ cũng nên khuyến khích Đài Loan tăng cường khả năng tự vệ hơn nữa.
“Chắc chắn, Đài Loan nên suy tính một cách rất cẩn trọng và chi tiết về những việc họ cần làm để khiến cho [lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình] có vẻ ít muốn tấn công hơn,” ông Logan nói trong một cuộc phỏng vấn với chương trình “Capitol Report” của NTD hôm thứ Năm (04/01).
Mặc dù Đài Loan tự quản như một quốc gia độc lập, nhưng nhà cầm quyền cộng sản Trung Quốc khẳng định hòn đảo này là một phần lãnh thổ của họ. Các quan chức Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong đó có ông Tập, đã nhiều lần khẳng định rằng Hoa lục sẽ “thống nhất” Đài Loan.
Các cuộc bầu cử ở Đài Loan vào ngày 13/01 có thể tác động đến mối bang giao giữa Đài Loan và Trung Quốc, mặc dù ông Logan cảnh báo không nên nghĩ đơn giản quá mức về cuộc bầu cử này bằng cách xem Quốc Dân Đảng (KMT) của Đài Loan là mềm mỏng hơn đối với Trung Quốc còn Đảng Dân Tiến (DPP) của Đài Loan cẩn trọng hơn rất nhiều đối với nước này.
Ông Logan nói: “Chúng tôi nhận thấy chi tiêu quốc phòng của Đài Loan khá nhất quán, đều dao động quanh mức hoặc dưới 2% GDP, gần 1% GDP.”
“Vì vậy, tôi nghĩ có cách nghĩ rằng, những người ở Hoa Thịnh Đốn đôi khi đã nghĩ đơn giản quá mức khi nói, ‘Ừ thì, Quốc Dân Đảng mềm mỏng với Trung Quốc, và về mặt lịch sử, Đảng DPP — hay bây giờ là liên minh — đã có quan điểm cứng rắn hơn với Trung Quốc,’ Nhưng tôi nghĩ đứng theo góc độ của Hoa Kỳ, điều quan trọng là sự liên tục.”
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn (Tsai Ing-Wen), một thành viên DPP, đã theo đuổi việc tăng chi tiêu quốc phòng trong suốt thời gian nắm quyền kể từ năm 2016. Mùa hè năm ngoái (2023), chính phủ của bà Thái đã đề nghị tăng mức chi tiêu quốc phòng năm 2024 lên khoảng 2.5% GDP của Đài Loan.
Trong khi đó, cương lĩnh chính sách của Quốc Dân Đảng nêu rõ mục tiêu của đảng này là cải thiện quan hệ xuyên eo biển với Trung Quốc nhưng hành động để ngăn chặn sự xâm lược quân sự từ Hoa lục. Thị trưởng Đài Bắc tạm quyền kiêm ứng cử viên tổng thống Quốc Dân Đảng Hầu Hữu Nghi (Hou Yu-ih) cũng cho biết ông sẽ ủng hộ việc duy trì chi tiêu quốc phòng của Đài Loan ở mức 2.5% hoặc thậm chí 3% GDP.
Ông Logan: Không thể so sánh cuộc xâm lược Ukraine với cuộc xâm lược Đài Loan
Khi kêu gọi các nhà hoạch định chính sách Hoa Kỳ xem xét lại tình hình Trung Quốc-Đài Loan, ông Logan cũng cảnh báo không nên liên kết một cuộc xâm lược tiềm tàng của Trung Quốc vào Đài Loan với cuộc xâm lược Ukraine đang diễn ra của Nga.
“Tôi nghĩ rằng Hoa Thịnh Đốn đã thực sự hiểu sai về mối quan hệ giữa cuộc chiến ở Ukraine với vấn đề Đài Loan-Trung Quốc nói chung. Sự hiểu biết thông thường dường như là Trung Quốc đang theo dõi những gì xảy ra ở Ukraine, và nếu Ukraine không giành chiến thắng trong cuộc chiến chống lại Nga, thì Trung Quốc sẽ suy luận rằng họ có nhiều khả năng thực hiện nỗ lực của riêng họ với Đài Loan,” ông Logan nói. “Tôi nghĩ điều đó về cơ bản là sai vì một vài lý do.”
Ông Logan cho biết, ở cấp độ cơ bản, việc Trung Quốc cố gắng gửi một lực lượng đổ bộ qua Eo biển Đài Loan và chiếm được một bãi biển trên hòn đảo này đặt ra một thách thức khác biệt so với việc lực lượng xâm lược Nga vượt qua biên giới đất liền phía Tây của họ để tấn công Ukraine.
Ông Logan cũng nhấn mạnh rằng thay vì xem cuộc chiến ở Ukraine như một cách để đánh giá xem Hoa Kỳ sẽ phản ứng như thế nào trước một cuộc xâm lược Đài Loan, thì thật ra Bắc Kinh có thể chỉ đơn giản là hoan nghênh sự ủng hộ của Hoa Kỳ dành cho phía Ukraine như một sự xao nhãng và tiêu hao các nguồn lực có thể được sử dụng để tăng cường năng lực phòng thủ của Đài Loan.
“Nếu tôi là ông Tập Cận Bình, thì tôi sẽ rất hài lòng khi thấy Hoa Kỳ bị sa lầy vào một cuộc xung đột ở châu Âu, sự chú ý của các nhà hoạch định chính sách cao cấp chỉ tập trung vào châu Âu mà không chú ý nhiều đến Đài Loan hay chính Trung Quốc,” ông nói. “Vì vậy, tôi nghĩ rằng quan điểm đồng thuận ở Hoa Thịnh Đốn rằng chúng ta cần bảo đảm Ukraine sẽ đánh bại Nga để Trung Quốc không tấn công Đài Loan là sai lầm từ căn bản. Tôi nghĩ Trung Quốc rất vui khi Hoa Kỳ dốc sức tập trung vào Ukraine chứ không theo dõi sát sao Trung Quốc.”
Ông Logan kêu gọi Hoa Kỳ không kết thúc sự mơ hồ chiến lược
Chính phủ Hoa Kỳ từ lâu đã duy trì một quan điểm “mơ hồ chiến lược” liên quan đến tranh chấp chủ quyền trên Eo biển Đài Loan, đồng thời tránh thừa nhận một cách rõ ràng nền độc lập của Đài Loan nhưng vẫn tiếp tục duy trì quan hệ không chính thức với các đối tác Đài Loan. Hoa Kỳ cũng đã cung cấp vũ khí cho Đài Loan, nhưng chưa cam kết dứt khoát sẽ thay mặt Đài Loan để can thiệp nếu nước này bị Trung Quốc xâm lược.
Ông Logan cho biết có những lời chỉ trích công bằng về chính sách mơ hồ chiến lược của Hoa Kỳ và chính sách này có thể dẫn đến một số nhầm lẫn, như trong nhiều trường hợp Tổng thống Joe Biden đã nói rằng Hoa Kỳ cam kết bảo vệ Đài Loan chỉ để sau đó Tòa Bạch Ốc lại làm rõ rằng ông ấy không thông báo bất kỳ thay đổi thực sự nào trong chính sách của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ông Logan cho biết chính sách mơ hồ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan rất hữu ích trong việc khiến Đài Loan cam kết thực hiện các nỗ lực phòng thủ của mình và ngăn cản Trung Quốc đưa ra bất kỳ quyết định tấn công nào.
“Tôi nghĩ ý tưởng loại bỏ chính sách này có lẽ là một sai lầm bởi vì chúng ta cần nói rõ với Đài Loan rằng bất kể Hoa Kỳ có nỗ lực giúp Đài Loan đến mức nào, thì có một số điều mà Đài Loan phải tự làm về mặt quân sự mà họ đang chưa thực hiện một cách hiệu quả, nhằm để ngăn chặn một cuộc tấn công của Trung Quốc,” ông nói. “Mặt khác, tôi nghĩ không phải là không có một rủi ro khác là nếu chúng ta loại bỏ chính sách mơ hồ về chiến lược, Trung Quốc có thể bắt đầu một cuộc tấn công ngay lúc đó.”
Ông cho biết chính sách số 1 mà Hoa Kỳ nên theo đuổi để ngăn chặn một cuộc xung đột ở Đài Loan là thuyết phục phía Đài Loan cam kết đáng kể về năng lực tự vệ.
