Khủng hoảng niềm tin vào nền kinh tế Trung Quốc phủ bóng đen lên dịp Tết Nguyên Đán
Khi kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán sắp đến gần, nhiều người dân ở Trung Quốc không có tâm trạng ăn mừng vì họ đang mất dần niềm tin vào nền kinh tế. Các cuộc biểu tình, công nhân đòi nợ lương, và phong trào “thảng bình” trong giới trẻ đã làm nổi bật tình trạng suy thoái kinh tế của nước này, trong bối cảnh người dân phải chật vật để kiếm sống.
Nhân viên đình công để yêu cầu mức lương cao hơn
Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại với The Epoch Times phiên bản Hoa ngữ hôm 19/01, cô Châu Hoa (Zhou Hua, bí danh), một cựu nhân viên của Công ty May mặc Đông Long (Donglong Garment Co.) ở Thương Khâu, tỉnh Hà Nam, nói rằng các đồng nghiệp của cô đã đình công kể từ ngày 16/01 để yêu cầu tăng lương. Cô cũng cho biết, các cuộc đình công đã xảy ra thường xuyên tại công ty.
Các công nhân đình công phàn nàn trên mạng xã hội: “Chúng tôi chỉ nhận được 1,100 nhân dân tệ (khoảng 155 USD) tiền lương cho 27 ngày làm việc. Đúng là một nhà máy ma cà rồng (hút máu)! Chúng tôi sẽ lại đình công lần nữa. Trong một năm mà đã có ba cuộc đình công rồi.”
Cô Châu từng mang thai và có dấu hiệu sảy thai vào mùa xuân năm ngoái. Bác sĩ đã khuyên cô nghỉ làm để ở nhà tĩnh dưỡng một đoạn thời gian, đồng thời cô cũng đã nộp chẩn đoán của bệnh viện cho công ty để yêu cầu được nghỉ phép nhưng rốt cuộc vẫn bị từ chối. Cô tiếp tục làm việc thêm một tháng nữa và hậu quả là bị sảy thai. Sau đó cô đã nghỉ việc.
Cô Châu nói, “Ngoài lương cơ bản ra thì chẳng có phúc lợi nào khác. Ban lãnh đạo công ty thường hứa hẹn nhiều lợi ích khác nhau, nói rằng nếu chúng tôi sản xuất được một số lượng quần áo nhất định trong ngày, thì mỗi người chúng tôi sẽ nhận được phần thưởng 100 nhân dân tệ (khoảng 14 USD). Chúng tôi đã cố gắng hết sức để đạt được mục tiêu, nhưng một khi chúng tôi đạt được mục tiêu đề ra, thì họ sẽ tìm mọi lý do để không trả tiền thưởng.”
Mức lương hàng tháng của cô tại thời điểm đó là vào khoảng 2,000 nhân dân tệ (khoảng 282 USD). Cô đã rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng mức lương dành cho các đồng nghiệp của cô còn tiếp tục giảm xuống thấp hơn nữa trong những tháng tiếp theo.
Theo thông tin công khai, dây chuyền sản xuất của công ty may này hiện là dây chuyền tân tiến nhất Trung Quốc, với sản lượng hàng năm là 7 triệu chiếc áo khoác lông vũ, đứng thứ ba về năng lực sản xuất trong số hơn 4,000 công ty tương tự trên toàn quốc. Những thăng trầm của công ty này thường được xem là tiêu chuẩn của ngành.
Các cuộc đình công tương tự cũng đang diễn ra ở các thành phố khác, đặc biệt là tại các cơ sở sản xuất theo định hướng xuất cảng.
Hôm 16/01, hơn một trăm công nhân đã tập trung trước Công ty Công nghệ Tiệp Vinh (Jierong Technology Company) tọa lạc tại phía nam thành phố Đông Quản, tỉnh Quảng Đông.
Hôm 15/01, công ty này ra thông báo cho biết, do điều chỉnh nhân sự nên bắt đầu từ ngày 16/1, tất cả nhân viên sẽ được nghỉ luân phiên từng đợt trong thời gian sáu tháng, và bắt đầu từ tháng thứ hai trở đi, công ty sẽ chỉ trả 80% mức lương tối thiểu của địa phương để dùng cho chi phí sinh hoạt.
Anh Triệu Cường (Zhao Qiang, bí danh), một nhân viên của công ty này, nói với The Epoch Times rằng có hơn 130 người trong nhóm nhân viên đầu tiên bị cho “nghỉ phép bắt buộc.”
“Việc nghỉ phép dài hạn là một cách để lợi dụng kẽ hở của pháp luật và trả lương ít hơn,” anh nói. “Năm ngoái, công ty đã nhiều lần sa thải nhân viên, mỗi lần khoảng 30 đến 40 người. Việc yêu cầu nghỉ phép bắt buộc trong năm nay trên thực tế là một biện pháp sa thải trá hình. Ít nhất thì công ty sẽ không phải trả bảo hiểm thất nghiệp.”
Theo thông tin công khai, Công ty Công nghệ Tiệp Vinh được thành lập vào tháng 09/2007 và niêm yết thành công hôm 21/03/2017. Công ty cung cấp dịch vụ phát triển khuôn mẫu và các sản phẩm kết cấu chính xác cho điện thoại di động, máy điện toán bảng, sản phẩm đeo được, và các linh kiện thiết bị y tế.
Lương của anh Triệu đã bị giảm từ hơn 6,000 nhân dân tệ xuống còn 4,000 nhân dân tệ (khoảng 845 USD xuống 563 USD). Anh cho rằng nguyên nhân căn bản của tình trạng này là do các công ty ngoại quốc đang rút khỏi Trung Quốc và chuyển sang Việt Nam, Ấn Độ, dẫn đến số đơn đặt hàng ốp điện thoại giảm mạnh, số đơn hàng của năm ngoái đã giảm một nửa so với năm 2022.
Theo Viện Tài chính Quốc tế (IIF), trong 11 tháng đầu năm 2023, vốn ngoại quốc đã rút tới 78.1 tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán và trái phiếu Trung Quốc.
Anh Triệu, người đã làm việc tại Quảng Đông được 10 năm, cho biết anh bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tình trạng vốn ngoại quốc rút lui khỏi Trung Quốc trên diện rộng.
Anh nói, “Tôi không lạc quan về tình hình kinh tế hiện giờ. Tất cả các ngành công nghiệp đều đang suy thoái.”
Anh cho biết nếu mất công việc hiện tại, anh sẽ trở về quê nhà ở tỉnh Quảng Tây, nơi có chi phí sinh hoạt thấp hơn nhiều và tìm những cơ hội khác ở đó.
Đóng cửa kinh doanh nhưng chưa trả tiền lương
Hôm 18/01, với việc Tập đoàn Đầu tư Quảng Đông Vĩnh Áo (Guangdong Yong’ao Investment Group), một trong 100 đại lý xe hơi hàng đầu Trung Quốc, phải đóng cửa, Thành phố Xe hơi Liêu Bộ (Liao Bu Auto City) ở Đông Quản đã trở nên vắng tanh, chỉ còn một số người mua xe mất tiền vì sự đóng cửa bất chợt này đi lang thang bên ngoài tòa nhà.
Theo truyền thông Trung Quốc, tập đoàn này đã công khai thừa nhận rằng họ đang gặp khó khăn trong hoạt động và lý do đóng cửa các cửa hàng là do đứt gãy chuỗi vốn.
Được biết, Tập đoàn Vĩnh Áo có hơn 80 cửa hàng, bán các thương hiệu cao cấp như Mercedes-Benz và Audi, các thương hiệu tầm trung và bình dân như Link Geely, và các loại xe thương mại khác.
Theo các nguồn tin, những chiếc xe trong nhà để xe và phòng trưng bày của công ty gần đây đã bị kéo đi trong đêm, để lại các nhân viên chưa được trả lương cùng các nhà cung cấp chưa được thanh toán.
Hơn nữa, các bản tin nói rằng một số người mua đã đặt cọc nhưng chưa nhận được xe, một số người mua khác đã nhận xe nhưng chưa nhận được giấy chứng nhận chất lượng cần thiết để ghi danh biển số xe.
Trong một vụ việc khác, Trung tâm Thu mua Vật tư Khách sạn Quốc tế Hồng Thiên (Hongtian International Hotel Supplies Purchasing Center) ở Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, đã nợ tiền lương của công nhân di cư. Công nhân đã tụ tập bên ngoài công ty hôm 17/01 để yêu cầu được trả lương.
Tại thành phố Tây Ninh, tỉnh Thanh Hải, các công nhân tại dự án xây dựng Thịnh Cẩm Hoa Đình giai đoạn II (Shengjin Huating II) bị nợ lương trong 3 năm. Họ đã giăng các biểu ngữ bên ngoài bộ phận bán hàng hôm 16/01 để yêu cầu được trả lương.
Phong trào ‘thảng bình’
“Thảng bình” đã trở thành câu khẩu hiệu phổ biến kể từ năm 2021 khi những người trẻ tuổi không thấy có hy vọng và tương lai ngay cả khi họ làm việc chăm chỉ. Thuật ngữ này ám chỉ tâm lý khước từ những công việc áp lực cao và lựa chọn lối sống đơn giản.
Đã có nhiều thanh niên thành thị tham gia phong trào này hơn kể từ khi nền kinh tế Trung Quốc lún sâu hơn nữa vào tình trạng suy thoái trong năm 2023. Họ thường chia sẻ những mẹo về cách sống “thảng bình” trên mạng xã hội.
Xu hướng này khiến Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) lo ngại sâu sắc. Các cơ quan tuyên truyền của Bắc Kinh đã xuất bản nhiều bài viết chỉ trích tâm lý như vậy, nói rằng những người trẻ nên “nuôi dưỡng khát vọng, thể hiện lòng dũng cảm can trường, sẵn sàng chịu đựng gian khổ, và sẵn sàng cống hiến quên mình.”
Anh Ngô Dũng (Wu Yong, bí danh), 24 tuổi, nói với The Epoch Times rằng anh cảm thấy vô vọng về tình hình hiện tại của mình.
Năm 2017, khi còn ở độ tuổi niên thiếu, anh từng đến tỉnh Giang Tây cùng một người họ hàng để làm việc trong một nhà máy sản xuất túi dệt. Anh cho biết mình phải làm việc 12 tiếng mỗi ngày, kể cả ca đêm trong môi trường làm việc khắc nghiệt.
“Ngay cả khi công việc có dừng lại một vài ngày, rồi không có ai ở trong, và máy móc cũng không hoạt động, thì khi vào xưởng, bạn vẫn có thể thấy bằng mắt thường mật độ bụi nhựa dày đặc bay lơ lửng trong không khí. Nhà xưởng này được xây bằng những tấm tôn sắt, nên đặc biệt ngột ngạt và nóng nực dưới ánh mặt trời. Chúng tôi cảm thấy rất khó thở khi làm việc bên trong. Mỗi năm đều có vài ông lão lớn tuổi làm việc vặt bị chết vì nắng nóng.”
Anh Ngô kiếm được khoảng 6,000 nhân dân tệ mỗi tháng cho đến khi nghỉ việc vào năm 2021 để trở về quê nhà.
Hiện anh đang sống bằng tiền tiết kiệm của mình và trở thành một trong số rất nhiều thanh niên “thảng bình.”
Cuộc sống của người dân sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn trong tương lai
Năm ngoái (2023), Trung Quốc đã đình chỉ việc công bố tỷ lệ thanh niên thất nghiệp trong bốn tháng sau khi tỷ lệ này chạm mức 21.3% hồi tháng Sáu. Sau đó, vào tháng Mười Hai, Cục Thống kê Quốc gia của nước này đã công bố tỷ lệ thất nghiệp là 14.9% đối với những người từ 16 đến 24 tuổi, sử dụng một phương pháp mới để loại trừ sinh viên.
Tuy nhiên, bà Trương Đan Đan (Zhang Dandan), giáo sư phụ tá tại khoa kinh tế Đại học Bắc Kinh, ước tính tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên Trung Quốc lên tới 46.5% vào tháng 03/2023, cao hơn nhiều so với mức báo cáo chính thức là 19.7% trong tháng đó.
Trong một cuộc phỏng vấn với The Epoch Times, ông Lý Hằng Thanh (Li Hengqing), một nhà kinh tế sống tại Hoa Kỳ, nói rằng số liệu thống kê tỷ lệ thất nghiệp đã trở thành một công cụ để đánh lừa và đánh lạc hướng công chúng ở Trung Quốc.
Ông nói, ĐCSTQ có thể đã đạt được cái gọi là ổn định tức thời và ngắn hạn bằng cách làm giả dữ liệu, nhưng về lâu dài, việc làm giả dữ liệu sẽ gây ra mối nguy hiểm lớn hơn đối với ĐCSTQ.
Theo ông Lý, ba động lực chính của nền kinh tế Trung Quốc — xuất cảng, tiêu dùng, và đầu tư, vốn đóng góp nhiều nhất cho GDP của nước này — đã trì trệ trong năm 2023. Tuy nhiên, ĐCSTQ vẫn luôn vẽ nên một bức tranh màu hồng về tương lai của nền kinh tế Trung Quốc, không gì khác hơn là để đánh lừa người dân Trung Quốc.
Ông tin rằng kinh tế Trung Quốc sẽ suy thoái sâu sắc hơn vào năm 2024. Đặc biệt, lĩnh vực địa ốc sẽ còn sụp đổ nhanh hơn, khi nhiều khoản nợ địa ốc sẽ đến hạn phải trả trong năm nay, đặc biệt là số nợ lớn ở ngoại quốc.
Nhật Thăng biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
