Giải thích về các vụ án pháp lý nhắm vào ông Trump
Cựu Tổng thống Donald Trump đang tranh cử vào Tòa Bạch Ốc trong khi phải đối mặt với ba cáo trạng và một cuộc điều tra hình sự nữa. Từ trước đến nay chưa từng có một cựu tổng thống nào bị buộc tội hình sự — chứ đừng nói đến một cựu tổng thống đang dẫn đầu trong một cuộc đua tổng thống khác.
Trong bối cảnh cuộc điều tra còn lại kể trên đang tiến gần hơn đến các cáo buộc có thể xảy ra và những người bị truy tố sắp có các phiên tòa xét xử, ông Trump đã nhiều lần cam kết rằng ông sẽ tiếp tục chiến dịch tranh cử của mình ngay cả khi bị kết án.
Vụ án về các tài liệu mật
Vụ án tiến triển xa nhất cho đến nay là vụ án liên quan đến việc ông Trump lưu giữ các tài liệu từ nhiệm kỳ tổng thống của mình. Biện lý Đặc biệt Jack Smith đã buộc tội ông Trump và hai nhân viên của ông với 37 trọng tội, chẳng hạn như lưu giữ trái phép thông tin quốc phòng, cản trở chính phủ, và khai man với chính phủ.
Tuy rằng phiên tòa này được ấn định vào tháng 05/2024, nhưng một số nhà quan sát pháp lý cho rằng việc xét xử sẽ có thể được trì hoãn lại lâu hơn.
Vụ án bắt nguồn kể từ thời điểm ông Trump rời Tòa Bạch Ốc hồi tháng 01/2021. Đồ đạc của ông và một số tài liệu từ thời ông còn đương chức được đóng gói vào các thùng và chuyển đến nhà của ông tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở West Palm Beach, Florida.
Bản cáo trạng lập luận rằng chính lúc này, ông Trump đã phạm 31 tội danh lưu giữ bất hợp pháp thông tin quốc phòng vì ông đã “khiến” các thùng bị di chuyển. Mặc dù tội danh này, theo Đạo luật Gián điệp, đòi hỏi phải có ý định phạm tội, nhưng cho đến nay không có bằng chứng nào cho thấy ông Trump biết 31 tài liệu được đề cập nằm trong những thùng này.
Có vẻ như ông Trump đã tin rằng ông có thể tự mình kiểm tra những thùng này và lưu giữ bất cứ thứ gì mà ông cho là của cá nhân. Tuy nhiên, Cục Quản lý Hồ sơ và Lưu trữ Quốc gia (NARA) lại có quan điểm khác; cơ quan này yêu cầu trả lại tất cả các tài liệu tổng thống càng sớm càng tốt.
Theo Đạo luật Hồ sơ Tổng thống, tất cả hồ sơ tổng thống chính thức phải được giao cho NARA và các cựu tổng thống chỉ được phép mang theo các vật dụng cá nhân như nhật ký và hiện vật không dành cho công việc chính thức của chính phủ. Vấn đề là, đạo luật này không kèm theo một quy chế thực thi.
Hồi năm 2012, khi Judicial Watch cố gắng buộc cựu Tổng thống Bill Clinton giao nộp hàng chục đoạn băng phỏng vấn từ nhiệm kỳ thời tổng thống của ông mà ông còn lưu giữ, ông Clinton đã tuyên bố rằng những đoạn băng đó là của cá nhân và tòa án đã đứng về phía ông. Thẩm phán Amy Berman Jackson, người được cựu Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm, lập luận rằng tòa án không có cách nào để nghi ngờ lời khẳng định của tổng thống về vật gì là của cá nhân ông và vật gì không.
Thẩm phán Jackson viết, “Vì Tổng thống được giao phó hoàn toàn việc quản lý và thậm chí là cả việc vứt bỏ các hồ sơ Tổng thống trong thời gian tại vị, nên Tòa án khó có thể kết luận rằng Quốc hội có ý định là ông ấy sẽ có ít thẩm quyền hơn để làm những gì ông ấy muốn với những gì ông ấy cho là hồ sơ cá nhân của mình.”
Ông Trump đã nhiều lần viện dẫn vụ kiện đó để biện minh cho việc giữ bất kỳ tài liệu nào mà ông muốn. Tuy nhiên, ông phải đối mặt với những cáo buộc này ở Florida, mà ở Florida thì vụ kiện [của ông Clinton] không phải là một tiền lệ kiểm soát.
Hồi tháng 01/2022, ông Trump đã gửi 15 thùng tài liệu cho NARA. Sau đó, NARA đã đề nghị Bộ Tư pháp (DOJ) xem xét khi phát hiện ra rằng một số tài liệu có dấu mật. Ngay sau đó, DOJ đã bắt đầu điều tra.
Vào ngày 11/05/2022, DOJ đã xin được một trát lệnh buộc ông Trump phải giao nộp tất cả các tài liệu có dấu mật, bao gồm cả các tệp điện tử, tại Mar-a-Lago.
Một số luật sư bào chữa và cựu công tố viên đã lập luận rằng ông Trump lẽ ra nên khiếu nại rằng phạm vi của trát lệnh đó là quá rộng. Trát lệnh không nêu rõ liệu lệnh giao nộp chỉ yêu cầu bản gốc hay cả bản sao và liệu tòa có yêu cầu các tài liệu rõ ràng đã được giải mật hay không. Có hàng triệu tài liệu được giải mật trực tuyến nhưng vẫn có các dấu mật. Việc xác định vị trí của bất kỳ tài liệu nào như vậy thuộc sở hữu của ông Trump tại Mar-a-Lago — tất cả các bản sao hiện vật từng được in ra và tất cả các tệp như vậy trên bất kỳ máy điện toán và phương tiện lưu trữ nào mà ông sở hữu — sẽ là một khối lượng công việc đồ sộ.
Ông Trump đã không tìm kiếm trên phạm vi toàn diện như vậy. Ông đã để luật sư của mình khám xét một số thùng được mang về từ Tòa Bạch Ốc.
Hầu hết những cáo buộc cản trở đều tập trung vào điểm đó, cáo buộc rằng ông Trump đã nhờ phụ tá của mình, ông Walt Nauta, chuyển những thùng này ra khỏi một phòng chứa đồ ở Mar-a-Lago để vị luật sư này không thể khám xét.
Hôm 27/07, ông Smith đã bổ sung thêm một số cáo buộc cho rằng ông Trump đã yêu cầu người quản lý dinh thự của mình tại Mar-a-Lago, ông Carlos de Oliveira, xóa đoạn video từ camera an ninh sau khi DOJ đưa trát đòi một số đoạn video hồi tháng 06/2022. Ông Smith nghi ngờ rằng đoạn video cho thấy ông Nauta di chuyển những thùng này vào và ra khỏi phòng chứa đồ. Bản cáo trạng cập nhật không trích dẫn bằng chứng trực tiếp cho thấy ông Trump đã đưa ra yêu cầu như vậy — mà chỉ có tuyên bố được cho là của ông de Oliviera rằng ông Trump đã yêu cầu.
Việc ông Smith thêm các cáo buộc mới và thêm một bị cáo vào thời điểm này có thể làm phật lòng thẩm phán giám sát vụ án, bà Aileen Cannon, một người được ông Trump bổ nhiệm. Chỉ vài tuần trước, ông Smith đã yêu cầu đưa vụ án ra xét xử vào tháng Mười Hai — một mốc thời gian khá cận kề nếu lúc đó ông Smith biết rằng sẽ còn có thêm các cáo buộc khác.
Trên lý thuyết, nếu ông Trump thắng cử và tự ân xá cho mình thì ông có thể khiến toàn bộ vụ án này trở thành một vụ không có quyền xét xử, mặc dù một số học giả pháp lý đặt nghi vấn liệu các tổng thống có thể làm như thế hay không.
Ông Smith, một cựu lãnh đạo Bộ phận Liêm chính Công cộng của DOJ, đã được Tổng Chưởng lý Merrick Garland bổ nhiệm làm biện lý đặc biệt vào ngày 18/11/2022, để điều tra việc ông Trump lưu trữ tài liệu cũng như sự liên quan của ông trong vụ biểu tình và bạo loạn tại Điện Capitol Hoa Kỳ ngày 06/01/2021.
Vụ án ngày 06/01
Hôm 01/08, ông Smith đã tiết lộ bản cáo trạng dành cho ông Trump trong cuộc điều tra về sự kiện ngày 06/01. Ông cáo buộc cựu tổng thống âm mưu “làm suy yếu, cản trở, và thất bại” việc thu thập và kiểm phiếu đại cử tri, âm mưu chống lại quyền bầu cử của người Mỹ, cản trở việc kiểm phiếu đại cử tri của Quốc hội vào ngày 06/01/2021, và âm mưu cản trở việc kiểm phiếu đại cử tri.
Ông Trump cho biết ông đã được thông báo hôm 16/07 rằng ông là mục tiêu của cuộc điều tra của đại bồi thẩm đoàn liên quan đến vụ việc ngày 06/01.
Vụ án tập trung vào các tuyên bố của ông Trump về gian lận và các hành vi bất hợp pháp khác trong cuộc bầu cử năm 2020 và vai trò của những tuyên bố này trong các sự kiện tại Điện Capitol, khi một phần đám đông trong cuộc biểu tình lớn về kết quả bầu cử đã chuyển sang bạo lực và một số người đã xông vào tòa nhà này đồng thời xô xát với cảnh sát.
Bản cáo trạng cáo buộc rằng ông Trump biết các cuộc tấn công của ông ấy vào kết quả bầu cử là sai, chủ yếu với lý do là một số người, bao gồm cả các quan chức tiểu bang và liên bang, đã nói với ông ấy rằng một số tuyên bố là sai nhưng ông ấy vẫn tiếp tục nhắc lại các tuyên bố đó.
Bản cáo trạng dài 45 trang cũng tập trung vào việc ông Trump nhiều lần hối thúc Phó Tổng thống Mike Pence bác bỏ các phiếu đại cử tri từ các tiểu bang mà ông Trump tranh tụng về kết quả.
Bản cáo trạng này còn cáo buộc ông Trump đã kích động bạo lực ngày 06/01 bằng cách nói với những người biểu tình rằng ông hy vọng ông Pence sẽ “gửi [các phiếu đại cử tri] trở lại các tiểu bang để xác nhận lại,” mặc dù biết rằng ông Pence đã nhiều lần bác bỏ ý kiến này.
Có nhiều bằng chứng về những hành vi bất hợp pháp trong cuộc bầu cử, bao gồm những thay đổi bất hợp pháp đối với các quy tắc bầu cử, được thực hiện với lý do có đại dịch COVID-19 và một số trường hợp gian lận xảy ra. Tuy nhiên, không một cáo buộc nào được khởi kiện thành công để lật ngược kết quả bầu cử ở bất kỳ tiểu bang nào. Nhiều vụ kiện đã bị bác bỏ vì lý do thủ tục, thay vì dựa trên giá trị của bằng chứng.
Ông Trump đã lập luận rằng nếu bị truy tố, quá trình tố tụng sẽ tạo cho ông cơ hội để tiết lộ thông tin về những sai phạm trong cuộc bầu cử.
Vụ án bầu cử Georgia
Ngay sau khi nhậm chức tại quận lớn nhất của Georgia vào tháng 01/2021, Biện lý Quận Fulton Fani Willis đã bắt đầu điều tra ông Trump.
Vào ngày 24/02/2022, Tòa Thượng thẩm Quận Fulton đã chấp nhận yêu cầu của bà Willis về một đại bồi thẩm đoàn có mục đích đặc biệt. Đại bồi thẩm đoàn này sẽ không thể buộc tội nhưng có thể triệu tập nhân chứng ra trình diện trước tòa. Truyền thông địa phương đưa tin rằng, bắt đầu từ tháng 05/2022, đại bồi thẩm đoàn đó đã làm việc trong khoảng tám tháng, phỏng vấn khoảng 75 nhân chứng.
Bà Willis gần đây cho biết bà ấy “sẵn sàng hành động,” tiếp nối những lời hứa trước đó về việc đưa ra các cáo buộc trước ngày 01/09.
Vấn đề cốt lõi của cuộc điều tra này, theo truyền thông địa phương, là cuộc điện đàm của ông Trump với Đổng lý tiểu bang Brad Raffensperger vào ngày 02/01/2021.
Nội dung cuộc gọi kể trên đã bị tiết lộ một cách có chọn lọc cho giới truyền thông để tạo ra câu chuyện rằng ông Trump yêu cầu ông Raffensperger “tìm” cho ông đủ số phiếu để lật ngược cuộc bầu cử.
Khi bản ghi cuộc gọi được công bố, hóa ra ông Trump nói rằng ông tin là hàng trăm ngàn lá phiếu đã bị vứt bỏ một cách bất hợp pháp tại tiểu bang này, đặc biệt là ở quận Fulton, nơi có thành trì Atlanta của Đảng Dân Chủ. Ông chỉ trích gay gắt ông Raffensperger vì đã không điều tra đầy đủ các cáo buộc gian lận.
“Tại sao ông không muốn tìm ra câu trả lời đúng?” ông Trump hỏi.
Ông Raffensperger và nhóm của ông đã bác bỏ một số cáo buộc trong cuộc gọi, nói rằng các cáo buộc đó đã được điều tra.
Nhiều lần trong cuộc trò chuyện, ông Trump lưu ý rằng ông chỉ cần xác định khoảng 11,000 phiếu bầu bất hợp pháp vì đó là số phiếu bầu chênh lệch mà ông đã thua ở tiểu bang này.
“Nếu ông kiểm tra quận Fulton, ông sẽ có hàng trăm ngàn phiếu bầu vì họ đã vứt bỏ các lá phiếu từ quận Fulton và quận khác bên cạnh,” ông Trump nói.
“Vậy thì chúng ta sẽ làm gì đây mọi người? Tôi chỉ cần 11,000 phiếu bầu. Các vị, tôi cần 11,000 phiếu bầu. Làm ơn đi. Ông biết đấy, chúng tôi vốn đã có đủ phiếu rồi.”
Một phần khác trong cuộc điều tra của bà Willis dường như tập trung vào nhóm đại cử tri thay thế đã triệu tập tại Điện Capitol của tiểu bang này vào ngày 14/12/2020 để bỏ phiếu cho ông Trump, mặc dù kết quả kiểm phiếu chính thức nghiêng về đối thủ của ông, cựu Phó Tổng thống Joe Biden.
Hồi tháng Năm, The Washington Post đưa tin bà Willis đã thông báo với các đại cử tri rằng họ là mục tiêu trong cuộc điều tra của bà và ít nhất 8 trong số 16 người đã được miễn trừ cáo buộc để đổi lấy lời khai của họ.
Tiểu bang Đảng Cộng Hòa đã khởi xướng một trang web hôm 31/07 chỉ trích cuộc điều tra của bà Willis nhắm vào các đại cử tri. Trang web nói rằng “các đại cử tri dự phòng” đã bỏ phiếu với sự thừa nhận rõ ràng rằng họ sẽ chỉ được tính trong trường hợp vụ kiện thách thức kết quả bầu cử ở tiểu bang này của ông Trump thành công.
Trang web chỉ ra một vụ việc tương tự vào năm 1960, khi ông John F. Kennedy kiện lật ngược kết quả bầu cử ở Hawaii. Một nhóm đại cử tri Đảng Dân Chủ đã bỏ phiếu cho ông Kennedy mặc dù tiểu bang đã chứng nhận kết quả kiểm phiếu của mình, với phần thắng nghiêng về ông Richard Nixon. Vụ kiện đã thành công và các phiếu thay thế đã được tính.
Trong trường hợp của ông Trump, vụ kiện chỉ được xét xử vào ngày 08/01/2021, hai ngày sau khi kiểm phiếu đại cử tri. Vụ kiện đã bị bác bỏ vì lý do thủ tục mà không bao giờ được điều trần về bằng chứng của mình.
Bà Willis đã bị một thẩm phán cấm truy tố một trong những đại cử tri thay thế, là phó thống đốc mới của Georgia, ông Burt Jones, sau khi bà Willis tổ chức một buổi vận động gây quỹ cho đối thủ của ông Jones trong cuộc đua năm 2022, ông Charlie Bailey.
Vụ án tiền bịt miệng
Các cáo buộc hình sự đầu tiên chống lại ông Trump được đưa ra hồi tháng Ba từ văn phòng của biện lý quận Manhattan Alvin Bragg ở New York.
Ông Bragg cáo buộc rằng ông Trump đã phạm 34 trọng tội vì các khoản thanh toán được đánh dấu là chi phí pháp lý trong sổ kế toán của ông ấy trên thực tế lại là khoản hoàn trả cho luật sư đương thời của ông Trump, ông Michael Cohen, để thanh toán cho nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels, tên thật là Stephanie Clifford.
Bà Daniels đã thông báo với ông Trump trước cuộc bầu cử năm 2016 rằng bà ấy dự định bán cho báo chí câu chuyện cho rằng bà có quan hệ tình cảm với ông vào năm 2006; bà cho biết bà sẵn sàng giữ câu chuyện này cho riêng mình nếu được trả tiền. Ông Trump thực sự đã yêu cầu ông Cohen trả khoảng 130,000 USD để đổi lấy một thỏa thuận không tiết lộ, nhưng cuối cùng bà Daniels vẫn phá vỡ thỏa thuận này. Công ty của ông Trump sau đó đã bồi hoàn cho ông Cohen.
Ông Bragg đang xem các khoản thanh toán cho ông Cohen là vi phạm luật New York về việc chống làm giả hồ sơ kinh doanh. Những vi phạm như vậy sẽ chỉ là khinh tội trừ phi đó là một phần trong tiến triển của một tội khác. Ông Bragg đã lập luận rằng trường hợp này đúng là như vậy, mặc dù bản cáo trạng không chỉ rõ tội danh khác kia là gì. Đã có suy đoán trên các hãng truyền thông rằng tội danh kia là vi phạm một luật về chiến dịch tranh cử. Lập luận là tiền bịt miệng cho bà Daniels trên thực tế là một khoản đóng góp chiến dịch bất hợp pháp.
Thanh Nguyên và Vân Sa biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
