‘Địa chấn giao dịch theo thuật toán’: Trung Quốc áp đặt hạn chế lên quỹ đầu tư định lượng để nâng cao niềm tin thị trường
Lệnh cấm ba ngày đối với một quỹ phòng hộ lớn vận hành bằng máy điện toán do các sàn giao dịch chứng khoán chính của Trung Quốc áp đặt vào cuối hôm thứ Ba (20/02) có thể là một nỗ lực khác của Bắc Kinh nhằm ổn định thị trường chứng khoán. Nhưng diễn biến này cũng làm nổi bật sự căng thẳng giữa các chiến lược giao dịch cứng rắn và nỗ lực của cơ quan quản lý nhằm bảo đảm sự ổn định của thị trường.
Bên cạnh đó, sự việc cấm giao dịch này nhấn mạnh thực tế rằng các quỹ phòng hộ Trung Quốc cũng đang trở thành nạn nhân của những biến động thị trường và nền kinh tế đang suy thoái của Trung Quốc.
Như một phần trong nỗ lực quản lý rộng hơn nhằm khôi phục niềm tin vào thị trường và cải thiện các công ty giao dịch theo thuật toán đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc, các sàn giao dịch Thượng Hải và Thâm Quyến đã áp đặt lệnh đóng cửa giao dịch chưa từng có — cấm cho đến ngày 22/02 — đối với quỹ đầu tư theo thuật toán Ninh Ba Linh Vân (Ningbo Lingjun Investment), một nhà quản lý quỹ giao dịch theo thuật toán lớn.
Theo các sàn giao dịch chứng khoán, lệnh bán tháo cổ phiếu của Lingjun trong phiên giao dịch sớm hôm thứ Hai (19/02) đã vi phạm các quy định giao dịch có trật tự và trùng hợp với sự sụt giảm nhanh chóng của các chỉ số chứng khoán lớn của Trung Quốc hôm thứ Ba (20/02).
Các quỹ giao dịch theo thuật toán hay mang tính định lượng hoạt động dựa trên rất nhiều tín hiệu giao dịch, chẳng hạn như dữ liệu kinh tế, giá trị tài sản toàn cầu, và tin tức doanh nghiệp trong thời gian thực. Họ sử dụng các thuật toán độc quyền để tạo ra các mô hình phức tạp dựa trên động lực, chất lượng, giá trị, và sức mạnh tài chính.
Các kỹ thuật định lượng đã trở nên phổ biến khi các nhà quản lý tài sản hướng tới hiệu quả vượt trội hơn các tiêu chuẩn thị trường theo thời gian. Tuy nhiên, khi các quỹ này mở rộng, thì họ mất đi khả năng phản ứng nhanh và khai thác những điểm kém hiệu quả trong thị trường.
Các quỹ giao dịch theo thuật toán cũng có thể là nguy hiểm nếu được quảng bá là có khả năng chống chịu được xu hướng giá giảm hoặc sử dụng các chiến lược ngắn hạn. Một bước đi sai có thể dẫn đến những tổn thất rất lớn, mà thường gây chú ý.
Theo các sàn giao dịch, Lingjun, công ty quản lý hơn 60 tỷ nhân dân tệ (khoảng 8.3 tỷ USD), đã bán tổng cộng 2.57 tỷ nhân dân tệ (khoảng 357.4 triệu USD) cổ phiếu loại A trong khoảng thời gian từ 9 giờ 30 phút sáng đến 9 giờ 31 phút sáng hôm thứ Hai (19/02). Theo tuyên bố của Thâm Quyến, lệnh bán của quỹ này đã tạo thành “hành vi giao dịch bất thường” và công ty này đã bị cảnh cáo nhiều lần vì lý do tương tự trong năm nay.
Tuyên bố nêu, sàn giao dịch này cần tăng cường giám sát và duy trì “sự không khoan nhượng” đối với bất kỳ hành vi nào vi phạm quyền hợp pháp của các nhà đầu tư.
Ngoài ra, các sàn giao dịch chứng khoán đã thông báo rằng họ và Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc, cơ quan giám sát chứng khoán của Trung Quốc, sẽ triển khai một hệ thống giám sát mới để kiểm tra chặt chẽ mọi hoạt động thị trường của các quỹ giao dịch theo thuật toán do máy điện toán điều khiển thông qua sử dụng các chiến lược giao dịch tự động phức tạp.
‘Cơn địa chấn giao dịch theo thuật toán’
Tuần này (19-25/02), các chuyên gia tại quỹ phòng hộ giao dịch công khai lớn nhất, Man Group, đã so sánh tình trạng hỗn loạn hiện tại trong lĩnh vực giao dịch theo thuật toán của Trung Quốc với một “cơn địa chấn giao dịch theo thuật toán” tương tự như cuộc khủng hoảng năm 2007 ở Hoa Kỳ khi các danh mục đầu tư được xây dựng bằng cách sử dụng các mô hình định lượng gặp phải những tổn thất quá lớn trong khoảng thời gian từ ngày 07/08 đến ngày 09/08 năm đó.
Man Group viết trong một ghi chú mà The Epoch Times xem được: “Cuộc khủng hoảng này diễn ra theo trình tự gợi nhớ đến những quân domino đổ xuống, mỗi sự kiện lại kích hoạt sự kiện tiếp theo.”
Có một mối lo ngại lớn hơn về tình trạng thị trường tài chính của Trung Quốc, và lệnh cấm giao dịch đối với quỹ Lingjun chỉ là một ví dụ về điều đó. Mức thấp nhất trong năm năm gần đây của chỉ số blue-chip Trung Quốc — CSI — đã làm dấy lên lo ngại về khả năng bất ổn kéo dài của thị trường, rủi ro mà các quỹ giao dịch theo thuật toán và các quỹ phòng hộ gây ra, cũng như thực tế là các quỹ phòng hộ Trung Quốc cũng đang phải đối diện với sức ép của nền kinh tế đang suy thoái của Trung Quốc.
Tình trạng hỗn loạn được thúc đẩy lần đầu tiên do sự sụp đổ kéo dài của thị trường trong ba năm trước đó khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phải ứng phó với hậu quả từ đại dịch COVID-19.
Tính đến ngày 31/01, cổ phiếu Trung Quốc đã giảm giá đáng kể, với tỷ lệ giá trên thu nhập kỳ hạn dưới 10 lần — mức giảm lớn nhất đối với Chỉ số Thế giới MSCI kể từ năm 2006.
Sự phục hồi kinh tế mờ nhạt đã làm suy yếu thu nhập của các công ty Trung Quốc, làm giảm lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của họ xuống mức thấp nhất trong 20 năm, trái ngược hoàn toàn với khả năng sinh lời mạnh mẽ được chứng kiến ở các nền kinh tế phát triển, đặc biệt là Hoa Kỳ.
Do đó, tâm lý nhà đầu tư ở Trung Quốc đã xấu đi đáng kể; ví dụ: Man Group lưu ý rằng một chỉ số dựa trên các bản sửa đổi của nhà phân tích của bên bán đã chạm mức thấp nhất từng được ghi nhận.
Đầu tháng 02/2024, một làn sóng bán tháo mới và xu hướng giảm giá dài hạn đã kích hoạt tính năng “giao dịch khi giá chạm ngưỡng” của các sản phẩm cấu trúc của các quỹ giao dịch theo thuật toán. Những sản phẩm này được tạo ra để kiếm lời khi các chỉ số chứng khoán chính dao động trong một phạm vi nhất định.
Tuy nhiên, họ đã phải bán khống hợp đồng tương lai chỉ số vì thị trường đã giảm nhanh hơn và kéo dài hơn dự kiến, điều này đã gây ra sự bất ổn đáng kể và các vấn đề với thị trường tương lai.
Theo số liệu của Bloomberg, so với mức giảm 6.3% trong tháng Một của chỉ số chứng khoán CSI 300 chuẩn, các quỹ giao dịch theo thuật toán tư nhân đã tổn thất trung bình 7.2%.
Các quỹ giao dịch theo thuật toán cũng đang phải đối diện với những vấn đề mới do sự sụt giảm gần đây của các cổ phiếu vốn hóa nhỏ và gần đây đã thực thi các hạn chế đối với việc bán khống.
Ghi chú của Man Group cho biết, “Sự leo thang của sự biến động [gần đây] đã làm tăng chi phí phòng ngừa rủi ro của các chiến lược trung lập với thị trường [của các quỹ giao dịch theo thuật toán], thường duy trì vị thế mua trong một số cổ phiếu thanh khoản chọn lọc — thường ở các cổ phiếu vốn hóa nhỏ — trong khi bán khống hợp đồng tương lai chỉ số. Mức độ đòn bẩy cao, đôi khi hơn gấp ba lần, dẫn đến chi phí phòng ngừa rủi ro tăng cao, khiến phải hủy bỏ một lượng lớn cả vị thế mua và bán.”
Do đó, thị trường đã sụp đổ hôm thứ Ba sau đợt bán ra vào hôm thứ Hai của Lingjun, vì vậy CSI đã tăng vào thứ Tư (21/02) sau lệnh cấm.
Tăng cường can thiệp thị trường
Sau những lời chỉ trích năm ngoái — từ các nhà đầu tư nhỏ hơn và các quỹ đầu tư dài hạn — rằng các quỹ định lượng và phòng hộ đang thu được lợi nhuận khổng lồ từ sự sụt giảm và biến động giá cổ phiếu, chính quyền Trung Quốc bắt đầu chú ý hơn đến các quỹ định lượng.
Khi các nhà quản lý tìm cách vực dậy niềm tin của thị trường trước sự bán tháo gần đây, chủ tịch mới được bổ nhiệm của Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc, ông Ngô Thanh (Wu Qing), đã gặp gỡ các bên tham gia thị trường vào cuối tuần để thảo luận về việc giám sát nhiều hơn trong nỗ lực khôi phục niềm tin của nhà đầu tư.
Thị trường chứng khoán trị giá 8.6 ngàn tỷ USD của quốc gia này đã giảm 1% từ đầu năm đến nay sau khi giảm trong ba năm liên tiếp.
Trước khi bắt đầu giao dịch, các quỹ giao dịch theo thuật toán mới sẽ phải công bố kế hoạch đầu tư của họ cho chính quyền, sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến cho biết hôm thứ Ba (20/02). Các quỹ cung cấp dịch vụ giao dịch theo thuật toán ở ngoại quốc giao dịch cổ phiếu thông qua chương trình Stock Connect ở Hồng Kông cũng sẽ phải tuân theo quy định này.
Số liệu thống kê chính thức gần đây nhất cho thấy đến cuối năm 2021, tổng giá trị của các quỹ phòng hộ giao dịch theo thuật toán của Trung Quốc đạt 1.26 ngàn tỷ nhân dân tệ (khoảng 179.4 tỷ USD). Sự tăng trưởng nhanh chóng của lĩnh vực này cũng đã thu hút các công ty định lượng ngoại quốc như Two Sigma và Winton trong những năm gần đây.
Trong khi đó, trong khi Lingjun xin lỗi về hành động hôm thứ Hai và chỉ số chuẩn nội địa CSI 300 tăng 1.3% (3456,87) vào cuối hôm thứ Tư, Man Group tự hỏi liệu những biện pháp này có thể xây dựng lại niềm tin của nhà đầu tư hay không và chúng có hiệu lực trong thời gian bao lâu.
Nhật Thăng biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
