Các quốc gia phương Tây gây áp lực buộc Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý đưa Thụy Điển vào NATO
Các quốc gia phương Tây đã và đang gia tăng áp lực buộc Thổ Nhĩ Kỳ chấp thuận đưa Thụy Điển vào NATO sau khi quốc gia này nộp hồ sơ hồi năm 2022, nhưng Ankara muốn có những nhượng bộ thậm chí trước cả khi họ cân nhắc quốc gia thuộc Bán đảo Scandinavia này.
Các ứng cử viên tiềm năng cho tư cách thành viên trong NATO phải được tất cả các thành viên hiện tại chấp thuận.
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ sẽ phản đối việc Stockholm gia nhập liên minh cho đến khi nước này trấn áp những thành viên của các nhóm chiến binh người Kurd cư trú tại Thụy Điển.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan cáo buộc chính phủ Thụy Điển không hoàn thành một phần trong thỏa thuận năm ngoái nhằm xoa dịu những lo ngại của Ankara về an ninh.
Việc Thụy Điển chuyển sang gia nhập NATO sau cuộc xâm lược Ukraine của Nga là một thay đổi mang tính lịch sử so với hơn hai thế kỷ tuyên bố trung lập khỏi xung đột vũ trang.
Ankara yêu cầu Thụy Điển đàn áp những người Kurd bất đồng chính kiến
Ông Erdoğan đã chỉ trích gay gắt các vụ việc khác ở Stockholm, chẳng hạn như đốt kinh Koran trước đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ, giương cờ của Đảng Công nhân Người Kurd (PKK) ở trung tâm thành phố này, và việc trình chiếu các biểu tượng ủng hộ PKK trên các tòa nhà nổi tiếng.
Ankara đã yêu cầu hành động trong tuần này sau khi nhóm bất đồng chính kiến ủng hộ người Kurd, Ủy ban Hiệp lực Thụy Điển vì Rojava, đăng một dòng tweet về việc cờ PKK được chiếu trên tòa nhà Nghị viện Thụy Điển.
Một dòng tweet khác từ cùng một tài khoản cũng dán cụm từ “Tự do cho ông Ocalan,” đề cập đến nhà lãnh đạo bị cầm tù của PKK, ông Abdullah Ocalan, lên tòa nhà Nghị viện.
Hôm thứ Ba (30/05), Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi Thụy Điển truy tố những người chịu trách nhiệm đăng những hình ảnh đó, vào cùng ngày mà ông Erdoğan giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống để tại vị thêm một nhiệm kỳ nữa.
Ông Fahrettin Altun, giám đốc truyền thông của ông Erdoğan, nói trên Twitter rằng: “Chúng tôi mong các nhà chức trách Thụy Điển điều tra vụ việc này, buộc những người chịu trách nhiệm phải trách nhiệm, và ngăn chặn các thành viên tự nhận của PKK — tổ chức mà EU công nhận là một tổ chức khủng bố — hoạt động trên đất Thụy Điển.”
Phát ngôn viên của vị tổng thống này cũng cho biết ông hy vọng người Thụy Điển sẽ thực thi đúng đắn luật chống khủng bố mới có hiệu lực từ ngày 01/06 để ngăn các thành viên PKK tham dự một cuộc biểu tình phản đối việc Stockholm gia nhập NATO vào ngày 04/06.
Đảng Công nhân Người Kurd, hay PKK, bị Hoa Kỳ, Liên minh Âu Châu, và Thổ Nhĩ Kỳ xem là một tổ chức khủng bố.
Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson nói với Financial Times rằng luật chống khủng bố mới cuối cùng sẽ thực hiện “phần cuối cùng” của một thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ để giành được sự ủng hộ của nước này đối với việc gia nhập NATO.
“Đã đến lúc xem xét nghiêm túc đơn yêu cầu gia nhập NATO của Thụy Điển … Chỉ có [Tổng thống Nga] Vladimir Putin là có thể hưởng lợi từ việc Thụy Điển tiếp tục ở bên ngoài NATO,” ông Kristersson nói.
Thổ Nhĩ Kỳ và NATO ở thế bế tắc
Hồi tháng Ba, ông Erdoğan đồng ý để Phần Lan gia nhập NATO nhưng vẫn tiếp tục trì hoãn đơn yêu cầu gia nhập của Stockholm vì vấn đề PKK, một vấn đề được cơ sở chính trị của ông ủng hộ mạnh mẽ.
Bế tắc này đã tạo ra xích mích giữa Thổ Nhĩ Kỳ và những nước còn lại của NATO trong khi liên minh này cố gắng duy trì đồng thuận khi gia tăng can dự vào Ukraine.
Quan hệ giữa ông Erdoğan, Hoa Thịnh Đốn, và Brussels đã căng thẳng trong nhiều năm do mối bang giao của Thổ Nhĩ Kỳ với một số nước lân bang, nhiều nước trong số đó có quan hệ thù địch với phương Tây.
Các thành viên liên minh đã dung nhẫn với những nỗ lực nhằm thỏa mãn cơ sở cử tri trong nước của ông Erdoğan trong cuộc bầu cử tổng thống ở Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng họ hiện đang gia tăng áp lực khi bầu cử kết thúc.
Hôm 30/05 trước cuộc họp hai ngày của các ngoại trưởng NATO, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết “hoàn toàn có thể” để Thụy Điển gia nhập liên minh trước hội nghị thượng đỉnh vào ngày 11/07 tại Vilnius, Lithuania.
Ông Stoltenberg tweet rằng ông đã có một “cuộc điện đàm tốt đẹp” với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó họ thảo luận việc “hoàn tất việc gia nhập NATO của Thụy Điển.”
“Thông điệp của tôi là việc này nằm trong tầm tay … Hiện giờ có một cơ hội. Chúng tôi đang nỗ lực để có được điều này càng sớm càng tốt,” ông Stoltenberg viết trên Twitter.
Thủ tướng Thụy Điển và tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã được mời tham dự hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Châu Âu ở Moldova vào ngày 01/06, một diễn đàn mới do Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chủ trì.
Các thành viên Bắc Âu khác nói với Financial Times rằng họ thất vọng với Hoa Thịnh Đốn vì đã không gây sức ép đủ mạnh với ông Erdoğan trong quá khứ, nhưng cũng cho biết họ lạc quan hơn rằng điều này sẽ thay đổi sau cuộc bầu cử ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Họ lập luận rằng việc Thụy Điển gia nhập là quan trọng đối với an ninh của các khu vực Bắc Âu và Baltic sau cuộc xâm lược Ukraine.
“Chúng tôi hy vọng bây giờ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thông qua đơn ghi danh của Thụy Điển,” Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre cho biết trong tuần này (29/05-04/06).
Chính phủ Tổng thống Biden hy vọng ông Erdoğan chấp nhận đơn yêu cầu gia nhập NATO của Thụy Điển
Trong khi đó, hôm 29/05, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã nói chuyện với ông Erdoğan để chúc mừng việc ông tái đắc cử.
“Ông ấy vẫn muốn làm gì đó với các chiến đấu cơ F-16,” TT Biden nói. “Tôi đã nói với ông ấy rằng chúng tôi muốn có một thỏa thuận với Thụy Điển, vì vậy hãy hoàn thành xong việc đó đi đã.”
Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện một thỏa thuận mua chiến đấu cơ F-16 trị giá hàng tỷ dollar, nhưng thỏa thuận này đã sa lầy tại Quốc hội.
Hồi tháng Tư, Tòa Bạch Ốc đã thông qua gói nâng cấp trị giá 259 triệu USD cho những chiếc F-16 hiện có của họ sau khi Ankara đồng ý để Phần Lan gia nhập NATO.
Hôm 30/05, Ngoại trưởng Antony Blinken đã đến Thụy Điển trước cuộc họp ở Vilnius, tại đó ông thúc giục ông Erdoğan hành động.
“Giờ là lúc để tiến về phía trước, chúng tôi muốn thấy điều đó xảy ra trước hội nghị thượng đỉnh Vilnius,” ông Blinken nói.
Tuy nhiên, ông Ahmet Berat Conkar, trưởng phái đoàn Thổ Nhĩ Kỳ tại Hội đồng Nghị viện NATO, nói với Reuters rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ áp dụng cách tiếp cận chờ để xem việc Thụy Điển thực thi luật chống khủng bố mới.
Bản tin có sự đóng góp của Reuters
Cẩm An biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
