Wall Street đã tìm ra một phương thức mới để chống lại sự ấm lên toàn cầu và đồng thời thu được lợi nhuận trong quá trình này, bằng cách kiếm tiền từ quyền kiểm soát đất công và đất tư của Hoa Kỳ.
Sở Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) cùng một tổ chức tên là Intrinsic Exchange Group (IEG) đã đề nghị thành lập một loại hình công ty mới gọi là Công ty Tài sản Thiên nhiên (Natural Asset Company, NAC), để hội tụ tiền của các nhà đầu tư từ khắp nơi trên thế giới vào việc mua quyền sử dụng đất ở Hoa Kỳ với mục tiêu hạn chế việc sử dụng đất chỉ trong phạm vi những nỗ lực có tính “bền vững.”
Theo hồ sơ mà NYSE đệ trình lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC), mặc dù có nhiều lựa chọn để đầu tư vào các quỹ thân thiện với môi trường hoặc quyên góp cho các tổ chức bất vụ lợi để bảo tồn đất đai, “các nhà đầu tư vẫn bày tỏ một nhu cầu chưa được đáp ứng về việc đầu tư vào thiên nhiên và khí hậu một cách hiệu quả, và thuần túy.”
NYSE tuyên bố: “Việc chấm dứt tình trạng tiêu thụ quá mức và đầu tư dưới mức vào thiên nhiên đòi hỏi phải đưa tài sản thiên nhiên vào dòng tài chính chính thống.”
Mục tiêu của sáng kiến này là biến quyền sử dụng tài nguyên đất và nước công cộng thành công cụ tài chính để có thể mua, bán, và giao dịch nhằm kiếm lợi nhuận.
“Các hệ sinh thái lành mạnh tạo ra không khí và nước sạch, thúc đẩy đa dạng sinh học, điều hòa khí hậu, và cung cấp thực phẩm mà chúng ta phụ thuộc vào để sinh tồn,” hồ sơ của NYSE nêu rõ. “Những lợi ích này và những lợi ích khác có được từ hệ sinh thái được gọi là các dịch vụ hệ sinh thái, và tổng cộng, các nhà kinh tế ước tính giá trị của hệ sinh thái là hơn 100 ngàn tỷ USD mỗi năm.”
Các nhà đầu tư có thể nhìn thấy những tín hiệu kiếm tiền, nhưng những người chỉ trích thì lại nhìn thấy một mặt tối.
“Đây là một nỗ lực nhằm áp đặt một lớp kiểm soát khác, và để chứng khoán hóa các công viên quốc gia, đất rừng quốc gia, và một số tài sản tư nhân trên toàn Hoa Kỳ,” Dân biểu Harriet Hageman (Cộng Hòa-Wyoming) nói với The Epoch Times. “Đây chỉ là một cách thức lén lút để cho phép những người rất giàu có kiểm soát nhiều tài nguyên thiên nhiên hơn nữa.”
“Họ đang cố gắng bán khái niệm sở hữu quyền loại trừ mọi người khỏi khả năng sử dụng và tiếp cận những gì là di sản của chúng ta, vùng đất của chúng ta.”
Chính phủ liên bang sở hữu gần một nửa diện tích đất ở Wyoming, tiểu bang quê hương của bà Hageman.
Theo những gì các nhà phê bình cho là một quá trình kín đáo và vội vã, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) đã công bố một sự thay đổi quy tắc hôm 29/09/2023, cho phép thành lập các công ty mới lạ này trên NYSE, cho phép công chúng cho ý kiến trong 21 ngày. SEC đã lên lịch ngày ra quyết định là ngày 02/01.
‘Một viễn cảnh đáng sợ’
Các quan chức tiểu bang, đặc biệt là ở các tiểu bang miền tây, nơi đa số đất đai thuộc quyền sở hữu của chính phủ liên bang, đang bày tỏ lo ngại về kế hoạch này.
“Đó là một viễn cảnh đáng sợ, bởi vì chúng tôi xem đây là một cách để chính phủ liên bang phong tỏa đất đai ở tiểu bang Alaska chống lại việc xây dựng và ngăn chặn triển vọng tài nguyên trong tương lai,” Ủy viên Cục Doanh thu Alaska, ông Adam Crum nói với The Epoch Times. “Đây là một quyết định lớn sẽ ảnh hưởng mãi mãi đến niềm tin của công chúng và đất công cộng, và chúng ta đang không nhận được thời gian phản hồi thích hợp.”
“Việc chính phủ chuyển nhượng rất nhiều tài sản của chúng ta và tuyên bố rằng đó là vì lợi ích tốt nhất của chúng ta không phải là một viễn cảnh tốt đẹp.”
“Đây là một vấn đề rất lớn và việc lấy ý kiến diễn ra nhanh chóng như vậy không khiến người ta tin tưởng cho được; việc này sặc mùi sử dụng phương thức bất chính.”
Hơn 60% đất đai ở Alaska thuộc sở hữu của chính phủ liên bang. Ông Crum đã cùng 21 quan chức tài chính tiểu bang khác ký vào một bức thư gửi cho SEC để phản đối cả việc thành lập các công ty NAC và thời gian lấy ý kiến ngắn.
“Chỉ mới 21 ngày, và đối với một việc gì đó nghiêm trọng như thế này, đáng lẽ thông tin nên được thông báo rõ ràng hơn nhiều,” ông Marlo Oaks, Thống đốc ngân khố tiểu bang Utah, nói với The Epoch Times. “Cần phải có sự thảo luận nghiêm túc xung quanh việc này.”
“Chúng tôi xem tài nguyên thiên nhiên là một trong những tài sản quan trọng mà chúng ta có và Bắc Mỹ sở hữu một số loại tài nguyên thiên nhiên phong phú nhất trên thế giới.”
“Các Công ty Tài sản Thiên nhiên này thực chất có thể cất giữ những tài sản đó vĩnh viễn.”
Hôm 15/12/2023, bà Hageman và 31 thành viên Quốc hội khác đã gửi thư tới SEC yêu cầu gia hạn thời gian lấy ý kiến công chúng về NAC. Hôm 21/12, SEC đã đồng ý gia hạn thời hạn và mở lại giai đoạn lấy ý kiến. Thời hạn mới vẫn chưa được công bố.
Bà Margaret Byfield, giám đốc điều hành của American Stewards of Liberty, một tổ chức bất vụ lợi về quyền sở hữu, nói với The Epoch Times: “Họ biết rằng đây thực sự là hành vi tước đoạt quyền sở hữu của người Mỹ, và vì vậy họ đang cố gắng thực hiện kế hoạch này một cách lặng lẽ và nhanh chóng mà không có bất kỳ sự phản đối hay chú ý nào từ phía công chúng.”
“Tôi nghĩ khi có nhiều người biết về vấn đề này hơn, thì họ sẽ đặt ra rất nhiều câu hỏi, như liệu hành động này có hợp hiến hay không.”
Lệnh cấm ‘các hoạt động không bền vững’
Theo đề nghị của NYSE, các công ty NAC sẽ được thành lập theo một thỏa thuận trong đó IEG sẽ tạo ra các phương tiện đầu tư này và cung cấp phần mềm báo cáo cho các NAC đó, sau đó các công ty NAC sẽ được niêm yết và giao dịch trên sàn giao dịch. Bởi vì “hầu hết các dịch vụ hệ sinh thái ngày nay không được tiền tệ hóa [và] để nắm bắt được giá trị của các dịch vụ hệ sinh thái không được tiền tệ hóa,” IEG đã phát triển một hệ thống báo cáo độc quyền để đo lường và định giá các tài sản thiên nhiên, dựa trên Hệ thống Kế toán Kinh tế-Môi trường của Liên Hiệp Quốc thay vì tuân theo Các Nguyên tắc Kế toán được Chấp nhận Chung của Hoa Kỳ (US GAAP) như thường lệ.
Sau khi các NAC được thiết lập, IEG sẽ nhận được một phần doanh thu mà NYSE kiếm được từ việc niêm yết các NAC. Đổi lại, NYSE nắm giữ cổ phần thiểu số trong IEG, tổ chức ban đầu do Rockefeller Foundation và các nhà đầu tư khác thành lập vào năm 2017.
Theo trang web của IEG, việc áp dụng các công ty NAC là cần thiết vì “khoảng trống tài chính đối với đa dạng sinh học được ước tính là từ [598 tỷ USD đến 824] tỷ USD mỗi năm, đối với biến đổi khí hậu là khoảng 5 ngàn tỷ USD mỗi năm, và đối với quá trình chuyển đổi sang một môi trường bền vững hơn, có khả năng phục hồi tốt hơn, cũng như nền kinh tế công bằng, thì khoảng trống này có quy mô lớn hơn gấp nhiều lần.”
Các công ty NAC sẽ bị cấm cho phép “các hoạt động không bền vững,” được định nghĩa là các hành động gây hại cho hệ sinh thái hoặc “khai thác tài nguyên mà không bổ sung tài nguyên.” Các hoạt động không bền vững sẽ bao gồm khai thác, khoan dầu, và canh tác công nghiệp.
Các công ty NAC có thể cho phép các hoạt động như du lịch sinh thái hoặc nông nghiệp tái tạo. Liệu các hoạt động bền vững có thể bao gồm lắp đặt tuabin phong năng, trang trại quang năng, hoặc đường ống thu giữ carbon hay không là vẫn chưa rõ ràng.
Một số nhà phân tích về kế hoạch này nói rằng họ thấy lạ khi NYSE mạo hiểm tham gia chính trị.
Ông David McIntosh, chủ tịch Quỹ Câu lạc bộ Phát triển (Club for Growth Foundation), đã đặt câu hỏi tại sao “Sở Giao dịch Chứng khoán New York — sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất và là dấu ấn của các thị trường tự do trên toàn cầu — lại đột nhiên tìm cách thay đổi các quy tắc của mình để ủng hộ các mục tiêu chính sách cụ thể trong nước.”
Trong một tuyên bố gửi qua thư điện tử cho The Epoch Times, ông McIntosh đã viết rằng “một sở giao dịch không phải là phương tiện thích hợp để vận động ý thức hệ … Không có lý do tài chính, pháp lý, hoặc thực tế nào cho việc các nhà bảo tồn thiên nhiên nên đầu tư vào NYSE thay vì quyên tặng một khoản đóng góp được miễn thuế cho một tổ chức bất vụ lợi.”
Những người chỉ trích kế hoạch NAC cũng đang nêu lên mối lo ngại rằng kế hoạch này có thể trao quyền kiểm soát các vùng đất của Hoa Kỳ cho các nhóm lợi ích ngoại quốc và siêu giàu.
“Họ chắc chắn đang dự đoán rằng người ngoại quốc sẽ đến và có thể mua quyền tài sản thiên nhiên đối với các vùng đất liên bang, và thậm chí cả quyền sở hữu tư nhân,” bà Hageman nói, đồng thời lưu ý rằng Trung Quốc đã sở hữu 335,000 mẫu đất nông nghiệp ở Hoa Kỳ.
Thiếu dân chủ
Đất công của Hoa Kỳ được chia thành hai loại chính: loại Sử dụng Đặc biệt — được chỉ định để bảo tồn và bao gồm nơi trú ẩn của động vật hoang dã, công viên, cũng như tượng đài, và loại Sử dụng Đa mục đích — cho phép trồng trọt, chăn thả, khai thác gỗ, khai thác mỏ, khoan dầu, săn bắn, đánh bắt cá, đi bộ đường dài, và các mục đích sử dụng khác. Trong khi phần lớn diện tích miền đông Hoa Kỳ, được phát triển trong những năm đầu của nền Cộng Hòa, là thuộc sở hữu tư nhân, thì hơn một nửa diện tích đất đai ở các tiểu bang miền tây lại thuộc sở hữu của chính phủ.
Những nỗ lực tiến hành “Sáng kiến Nước Mỹ Tươi đẹp” (America the Beautiful Initiative) nhằm hạn chế sử dụng đất công của chính phủ Tổng thống Biden đã làm nảy sinh vấn đề chính phủ vượt quá quyền hạn vì việc chỉ định đất công thuộc thẩm quyền của các đại diện được bầu trong Quốc hội.
“Đó là lý do tại sao quý vị thấy các vụ kiện khi chính phủ Tổng thống Biden không cho thuê, hoặc cố gắng ngăn chặn việc tiếp cận hoặc sử dụng những vùng đất này,” bà Hageman nói. “Đôi khi quý vị sẽ thấy các tòa án đưa ra các án lệnh nói rằng, ‘Pháp luật yêu cầu quý vị phải cho thuê những vùng đất này.’”
“Đó là lý do tại sao Quốc hội lại phân chia ra những vùng đất này ngay từ đầu.”
Hồ sơ của NYSE nêu rõ rằng các quyền mà NAC sẽ sở hữu bao gồm quyền nông nghiệp, quyền khoáng sản, quyền về nước, hoặc quyền trên không, và rằng “các công ty NAC dự kiến sẽ cấp phép các quyền này từ các quốc gia có chủ quyền hoặc chủ sở hữu đất tư nhân.”
Mảnh ghép còn thiếu là liệu chính phủ Tổng thống Biden có cố gắng bán hoặc chuyển giao các quyền này cho các nhà đầu tư tư nhân hay không.
Sáng kiến NAC trùng khớp với kế hoạch 30×30 của Tổng thống Biden, theo đó 30% đất đai và diện tích nước ngọt của Hoa Kỳ cũng như 30% diện tích đại dương của Hoa Kỳ sẽ được dành cho mục đích bảo tồn vào năm 2030. Kế hoạch này đã được công bố trong sắc lệnh tháng 01/2021, mặc dù nhiều người cho rằng Quốc hội và cử tri nên có tiếng nói trong đó.
Theo báo cáo của American Stewards of Liberty, chính phủ Tổng thống Biden cũng đang áp dụng hệ thống kế toán môi trường của Liên Hiệp Quốc như một phần trong nỗ lực định giá tài sản thiên nhiên của Hoa Kỳ. Báo cáo này nêu, bản đồ Coi sóc và Bảo tồn Hoa Kỳ của chính phủ, một phần của chương trình 30×30, là một sáng kiến nhằm thiết lập giá trị tiền tệ cho tài nguyên thiên nhiên của Hoa Kỳ.
Hồi tháng 01/2023, chính phủ Tổng thống Biden đã tạo ra Hệ thống Kế toán Vốn Thiên nhiên của Hoa Kỳ, được mô tả là “một hệ thống của Hoa Kỳ nhằm hạch toán tài sản thiên nhiên — từ các khoáng sản cung cấp năng lượng cho nền kinh tế công nghệ của chúng ta và đang thúc đẩy cuộc cách mạng xe điện, đến các đại dương và sông ngòi đang trợ giúp cho ngành ngư nghiệp của chúng ta, cho đến những khu rừng làm sạch không khí của chúng ta — và định lượng giá trị to lớn mà nguồn vốn thiên nhiên này mang lại.”
Khi được hỏi tại sao các nhà đầu tư quan tâm đến sinh thái lại chọn NAC thay vì chỉ đơn giản là quyên góp tiền cho các quỹ tín thác bảo tồn bất vụ lợi, bà Hageman nói: “Các tổ chức bất vụ lợi mua đất để bảo tồn không thể mua được đất liên bang.”
“Những NAC này áp dụng cho cả đất liên bang, công viên quốc gia, dịch vụ lâm nghiệp và đất thuộc [Cục Quản lý Đất đai] của chúng ta,” bà nói. “Loại công ty này cũng áp dụng cho tài sản tư nhân có quyền bảo tồn trên đó.”
Liệu Quốc hội có thể ngăn cản việc thành lập NAC hay không là một câu hỏi mở.
Ông Oaks nói: “Điều đáng lo ngại về vấn đề này là chúng ta đang thấy các quy định có tác động to lớn được các cơ quan hành chính đề ra mà không trải qua quy trình lập pháp truyền thống — đó chỉ là các quy định theo lệnh hành chính.”
“Đây là lý do tại sao các giai đoạn lấy ý kiến rất quan trọng, nhưng điều quan trọng là họ cũng phải lắng nghe người dân chứ không chỉ lao về phía trước với suy nghĩ rằng họ biết rõ nhất.”
Những người chỉ trích những nỗ lực chiếm đoạt và kiếm tiền từ đất đai lo ngại rằng sự giàu có và các quyền chính trị của người Mỹ có thể dần dần chuyển sang tay chính phủ và Wall Street.
Bà Byfield nói: “Chúng ta có thể chứng kiến việc chuyển giao quyền sở hữu tài sản của người Mỹ cho giới tinh hoa toàn cầu và các đối thủ ngoại quốc, và chúng ta sẽ mất khả năng kiểm soát quốc gia của mình.”
“Quyền sở hữu rất cần thiết cho quyền tự quản ở Mỹ.”
“Ai sở hữu đất đai và tài nguyên thiên nhiên sẽ kiểm soát quốc gia, và ở Mỹ chủ sở hữu nên là ‘Chúng ta Những người dân’ (We the People).”
Một trong những mục đích sử dụng quan trọng của đất liên bang là cung cấp lương thực. Đất công được sử dụng để trồng trọt và chăn thả gia súc.
Nỗ lực thúc đẩy người giàu kiểm soát việc sử dụng đất thông qua NAC diễn ra vào thời điểm các tổ chức như Liên Hiệp Quốc và Diễn đàn Kinh tế Thế giới đang chỉ trích những hành động như ăn thịt, và các tỷ phú như Bill Gates đang đầu tư mạnh vào đất nông nghiệp và các công ty sản xuất sản xuất các loại thực phẩm thay thế thịt, chẳng hạn như Impossible, Beyond Meat, và Upside Foods.
Ông Gates cho biết trong một cuộc phỏng vấn năm 2021 rằng, người dân ở các quốc gia phương Tây “nên chuyển sang sử dụng thịt bò tổng hợp 100% … Quý vị có thể làm quen với sự khác biệt về hương vị, và khẳng định là họ sẽ làm cho loại thịt này có vị ngon hơn theo thời gian.”
Theo trang web của IEG, “việc quản lý tài nguyên một cách khôn ngoan cũng có giá trị, hoặc thậm chí có thể còn có giá trị hơn so với việc sản xuất lương thực.”
Ngoài các mục tiêu sinh thái, các công ty NAC cũng sẽ theo đuổi công lý xã hội. Theo NYSE, các công ty NAC phải bao gồm “chính sách môi trường và xã hội, chính sách đa dạng sinh học, chính sách nhân quyền, phù hợp với Các Nguyên tắc Hướng dẫn của Liên Hiệp Quốc về Kinh doanh và Nhân Quyền, và chính sách chia sẻ lợi ích công bằng.”
Đáp lại một yêu cầu bình luận, SEC tuyên bố rằng đề nghị về NAC là do NYSE đệ trình và cơ quan này cũng đã nêu cụ thể các thủ tục của mình để phê chuẩn các đề nghị như vậy, nhưng không bình luận thêm. NYSE đã cung cấp một bản sao hồ sơ NAC của họ nhưng từ chối bình luận.
