Ba Lan, Hungary, Slovakia ban hành lệnh cấm đối với ngũ cốc Ukraine
BRUSSELS/WARSAW — Hôm thứ Sáu (15/09), Ba Lan, Slovakia, và Hungary đã công bố các biện pháp hạn chế của riêng họ đối với việc nhập cảng ngũ cốc Ukraine sau khi Ủy ban Âu Châu quyết định không gia hạn lệnh cấm nhập cảng ngũ cốc Ukraine vào năm quốc gia lân bang thuộc EU của nước này.
Ukraine là một trong những nước xuất cảng ngũ cốc hàng đầu thế giới trước khi cuộc xâm lược của Nga hồi năm 2022 làm giảm khả năng vận chuyển nông sản của Ukraine tới các thị trường. Nông dân Ukraine đã lệ thuộc việc xuất cảng ngũ cốc thông qua các nước lân bang kể từ khi xung đột bắt đầu bởi vì nước này không thể sử dụng các tuyến đường thuận lợi qua các cảng ở Hắc Hải.
Tuy vậy, làn sóng ngũ cốc và hạt có dầu tràn vào các nước lân bang đã làm hạ giá thành ở những nước này, từ đó ảnh hưởng đến thu nhập của nông dân địa phương, và dẫn đến việc các chính phủ cấm nhập cảng nông sản từ Ukraine. Hồi tháng Năm, Liên minh Âu Châu đã vào cuộc để ngăn chặn từng quốc gia áp đặt lệnh cấm đơn phương, thay vào đó, họ đã tự áp đặt lệnh cấm nhập cảng vào những quốc gia lân bang này. Theo lệnh cấm của EU, Ukraine được phép xuất cảng qua các nước này với điều kiện sản phẩm phải được bán ở nơi khác.
EU đã để cho lệnh cấm đó hết hiệu lực vào thứ Sáu sau khi Ukraine cam kết thực hiện các biện pháp thắt chặt kiểm soát xuất cảng sang các nước lân bang. Hiện nay, vấn đề này đặc biệt nhạy cảm khi nông dân đang thu hoạch mùa màng và chuẩn bị bán nông sản.
Hôm thứ Sáu (15/09), Ủy viên Thương mại EU Valdis Dombrovskis cho biết các nước không nên đề ra các biện pháp đơn phương để đối phó với việc nhập cảng ngũ cốc của Ukraine, nhưng Ba Lan, Slovakia, và Hungary đã ngay lập tức phản ứng bằng cách áp đặt lại các biện pháp hạn chế của riêng họ đối với việc nhập cảng ngũ cốc Ukraine. Họ sẽ tiếp tục cho phép quá cảnh các sản phẩm của Ukraine.
“Miễn là Ukraine có thể chứng nhận rằng ngũ cốc sẽ được vận chuyển tới quốc gia nhập khẩu bằng xe tải và tàu lửa, thì lệnh cấm sử dụng trong nước sẽ không thực sự ảnh hưởng đến khả năng xuất cảng của Ukraine ra hải ngoại,” ông Terry Reilly, chiến lược gia nông nghiệp cao cấp của Marex, cho biết. Ông lưu ý rằng các lô hàng xuất cảng bị mắc kẹt ở Hắc Hải là mối lo ngại lớn hơn.
Không rõ Ukraine đã cam kết hạn chế xuất cảng bao nhiêu hoặc các lệnh cấm mới sẽ tác động như thế nào đến dòng nông sản từ Ukraine. Vấn đề này đã làm nổi bật sự chia rẽ trong EU về tác động của cuộc chiến ở Ukraine đối với nền kinh tế của các quốc gia thành viên vốn có các hoạt động vận động hành lang mạnh mẽ về nông nghiệp và canh tác.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hoan nghênh việc EU ra quyết định không gia hạn thêm lệnh cấm xuất cảng ngũ cốc từ Kyiv, nhưng cho biết chính phủ của ông sẽ phản ứng “một cách văn minh” nếu các nước thành viên EU vi phạm các quy tắc của EU.
Tuy nhiên, ba quốc gia nói trên cho rằng hành động của họ là vì lợi ích kinh tế của đất nước.
Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus cho biết trong một tuyên bố đăng trên Facebook, “Lệnh cấm này bao gồm bốn loại ngũ cốc, nhưng cũng theo yêu cầu của tôi, theo yêu cầu của nông dân, lệnh cấm đã được mở rộng bao gồm các món ăn từ các loại ngũ cốc này: bắp, lúa mì, hạt cải dầu, để những sản phẩm này cũng không ảnh hưởng đến thị trường Ba Lan.”
“Chúng tôi sẽ gia hạn lệnh cấm bất chấp sự không đồng ý của họ, bất chấp sự bất đồng của Ủy ban Âu Châu,” Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki nói thêm. “Chúng tôi sẽ làm điều đó vì đó là lợi ích của người nông dân Ba Lan.”
Theo một nghị định của chính phủ Hungary công bố hôm thứ Sáu, nước này đã áp đặt một lệnh cấm nhập cảng quốc gia đối với 24 sản phẩm nông nghiệp của Ukraine, bao gồm ngũ cốc, rau, một số sản phẩm thịt, và mật ong.
Bộ trưởng nông nghiệp Slovakia cũng làm theo khi công bố lệnh cấm ngũ cốc của chính bộ này. Cả ba lệnh cấm chỉ áp dụng đối với các lô hàng nhập cảng vào nội địa chứ không ảnh hưởng đến việc vận chuyển sang các thị trường tiếp theo.
Các làn đoàn kết
Sau khi Nga rút lui khỏi thỏa thuận ngũ cốc ở Hắc Hải do Liên Hiệp Quốc làm trung gian hồi tháng Bảy, vốn đã cho phép các tàu chở hàng đi lại an toàn, thì EU đã tạo ra các tuyến đường bộ thay thế, được gọi là các Làn Đoàn kết (Solidarity Lanes), để Ukraine sử dụng cho việc xuất cảng ngũ cốc và hạt có dầu.
Ủy ban EU cho biết các biện pháp hiện tại sẽ hết hiệu lực theo kế hoạch ban đầu vào thứ Sáu sau khi Ukraine đồng ý áp dụng các biện pháp như hệ thống cấp phép xuất cảng trong vòng 30 ngày.
EU cho biết không có lý do gì để kéo dài lệnh cấm này vì tình trạng không chính xác về nguồn cung cấp khiến lệnh cấm hồi tháng Năm biến mất khỏi thị trường.
EU cho biết họ sẽ không áp đặt các hạn chế miễn là Ukraine thực hiện các biện pháp kiểm soát xuất cảng hiệu quả.
Nông dân ở năm quốc gia lân bang với Ukraine đã nhiều lần phàn nàn về tình trạng dư thừa sản phẩm ảnh hưởng đến giá cả trong nước và đẩy họ đến bờ vực phá sản.
Những quốc gia này, ngoại trừ Bulgaria, đã thúc giục EU gia hạn lệnh cấm. Hôm thứ Năm (14/09), Bulgaria đã bỏ phiếu để chống lại những hạn chế này.
Khác với các nước lân bang khác, chính phủ Romania đã không ban hành lệnh cấm đơn phương trước tháng Năm. Hôm thứ Sáu, họ cho biết họ “rất tiếc vì một giải pháp [chung của] Âu Châu nhằm gia hạn lệnh cấm đã không được đưa ra.”
Romania cho biết họ sẽ đợi Ukraine trình bày kế hoạch ngăn chặn sự gia tăng xuất cảng trước khi quyết định cách bảo vệ nông dân Romania.
Romania nhận thấy hơn 60% luồng ngũ cốc thay thế đi qua lãnh thổ của mình chủ yếu theo sông Danube và nông dân nước này đã đe dọa sẽ tổ chức các cuộc biểu tình nếu lệnh cấm không được gia hạn.
Hồi năm ngoái (2022), Ukraine đã chuyển 60% hàng xuất cảng của mình qua các Làn Đoàn kết và 40% qua Hắc Hải thông qua một thỏa thuận do Liên Hiệp Quốc làm trung gian nhưng đã kết thúc hồi tháng Bảy.
Thanh Nhã biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
