Xưởng lụa Antico Setificio Fiorentino danh tiếng vùng Florence
Florence là thành phố của những điều bí ẩn. Khi bạn rảo bước dọc những con phố cổ kính, những cánh cổng gỗ lớn mở ra, hiển lộ những trang viên của tu viện, những xưởng thủ công chưa biết đến bao giờ, và những lối vào ngập tràn bích họa. Bạn sẽ luôn tìm thấy những điều mới mẻ để khám phá.
Và cũng vì thế, trong một chiều ngập nắng mùa xuân, tôi cũng không lấy gì làm ngạc nhiên khi tình cờ bắt gặp một trang viên khuất lấp trong những tàng cây xứ nhiệt đới, và những mớ dây leo ngang dọc đan xen trên những bức tường tươi màu vàng hoàng thổ ngập tràn ánh nắng. Chúng đưa tôi đến với một xưởng lụa lâu đời nhất Âu châu.
Đôi cánh cửa khiêm nhường mở ra một không gian rộng lớn tắm mình trong những tia nắng đổ xuống từ giếng trời, và tản ra không gian xung quanh khi hắt vào những tấm màn che, cũng là lớp bảo vệ cho bộ phận sản xuất lụa phía dưới. Căn phòng đầy ắp máy móc, các thiết bị kết cấu gỗ và các bộ máy phức tạp xướng lên một giai điệu lặp đi lặp lại vang xa đến mọi ngóc ngách.
Antico Setificio Fiorentino (ASF) là bí ẩn được lưu giữ tốt nhất tại Florence. Tại công xưởng, họ vẫn sử dụng những máy dệt sợi được chế tạo từ trước thế kỷ 19, trong đó có một chiếc máy do Leonardo da Vinci vĩ đại thiết kế.
Nghề sản xuất lụa được du nhập vào Ý vào khoảng giữa thế kỷ 9 và 11. Theo trang web của ASF, nghệ thuật dệt lụa cuối cùng cũng tìm thấy nơi chốn trú ngụ tự nhiên của nó ở một thành phố đang tàn lụi tại vùng Florence và rồi lại “phát triển thịnh vượng vào thế kỷ 14, mang đến tiếng tăm cho thành phố này và khối tài sản kếch xù cho những thương buôn.” Lụa Florence chạm đến đỉnh cao vào thời Medicis trị vì, khoảng giữa thế kỷ 15 và thế kỷ 16.
Ghi nhận trong lịch sử công ty, “Để chào đón Đại Công tước Cosimo đến Florence, chuyện kể rằng đường phố khắp nơi được phủ lên ‘những tấm thảm thêu quý giá.” Vào khoảng giữa thế kỷ 18, một vài gia đình quý tộc “đã quyết định thành lập một công xưởng duy nhất để hợp nhất tất cả những khung dệt, kiểu hoa văn và vải vóc” mà trước đây được đặt tại tư gia của họ.
Mỗi gia đình đều sở hữu cổ phần trong thương vụ này, và lụa đã được sản xuất để phục vụ các khách hàng giàu có trên khắp thế giới. Dần dần qua thời gian, gia đình Pucci đã mua hết các cổ phần, trở thành chủ sở hữu duy nhất của xưởng lụa mãi cho đến khi được Stefano Ricci S.p.A. mua lại vào năm 2010.
Mặc dù công ty được thành lập vào năm 1786, những khung dệt nguyên thuỷ của ASF vẫn còn được sử dụng cho đến ngày hôm nay – và đã mai một khá nhiều. Hiện nay, công xưởng có 12 khung dệt: 6 khung dệt thủ công có niên đại từ thế kỷ 18 và 6 sáu khung dệt bán cơ có niên đại từ thế kỷ 19.
Nghệ thuật hoàn mỹ đòi hỏi thời gian. Và với những máy dệt thủ công cổ xưa nhất vận hành bằng sức người, trong một ngày làm việc 8 giờ, một người thợ dệt có thể sản xuất ra 1 thước tơ có hoa văn, 2 thước gấm và chỉ khoảng 15 cm vải lampas, loại vải tốt nhất và đắt nhất của công ty. Những loại vải từ thời phục hưng này được dùng để điểm tô những mảng nội thất tinh tế nhất thế giới và may trang phục cho những gia đình quý tộc qua hàng thế kỷ.
Chiếc máy móc sợi dọc độc đáo này, còn gọi là ‘orditoio’, là một thiết kế của da Vinci được trang bị cho xưởng lụa ở Florence (sợi dọc nghĩa là chiều dài của vải). Trước phát minh của da Vinci, để sản xuất ra 100 thước vải, những người thợ dệt phải cắt và căn chỉnh thủ công rất nhiều sợi chỉ ở cùng độ dài.
Máy móc sợi dọc có một khung hình trụ gỗ lớn giúp dàn tất cả sợi chỉ trong một không gian nhỏ mà vẫn giữ được độ căng. Khi quay, chiếc máy trông như một ống chỉ lớn, quấn từng vòng chỉ quanh bề mặt ngoài của nó – một chiếc máy khổng lồ nhưng khi xoay tròn lại vừa thanh vừa mạnh.
Họa sĩ Da Vinci là một người ham tìm hiểu, ông là chuyên gia giải quyết vấn đề, một nhà thông thái tường tận các món mỹ thuật, điêu khắc, khoa học, kỹ thuật, kiến trúc và giải phẫu học. Chiếc máy móc sợi dọc rất được ASF nâng niu này được tạo ra vào khoảng những năm 1600 dựa trên thiết kế nguyên bản của Da Vinci.
Vải Jacquard được sản xuất với sự trợ giúp của một chiếc máy được phát minh năm 1804, chiếc máy này được xem là vật tiền thân quan trọng của máy tính hiện đại. Nó sử dụng một loạt những tấm thẻ đục lỗ – lắp thành một hàng dài với những lỗ trống và những phần lỗ đã được gắn đầy nhằm định hướng sợi chỉ lên và xuống để tạo những họa tiết nổi và chìm cho những mẫu hoa văn phức tạp.
Hiện nay, chiếc máy này đã có phiên bản điều khiển vi tính, tuy nhiên ASF vẫn sử dụng những tấm thẻ đục lỗ này và luôn soạn tay cho từng tấm thẻ. Trước khi máy dệt vải Jacquard ra đời, người thợ dệt phải đứng lên phần cao nhất của khung dệt, kéo sợi dây lên xuống để thiết kế hoa văn và con thoi thì chạy qua lại giữa các sợi chỉ.
Lụa của ASF đã được sử dụng cho công cuộc phục chế bức tranh Tribuna ở Phòng trưng bày Uffizi tại Florence, và trang trí nội thất của Villa Doria Pamphili ở Rome. Trong công cuộc tôn tạo Cung điện Hoàng gia Hoàng gia Đan Mạch ở Copenhagen và Lâu đài Hoàng gia Thụy Điển ở Stockholm, người ta cũng sử dụng lụa ASF.
Vào năm 1999, hai căn phòng trong điện Kremlin được trang hoàng lại với sự giúp sức của những nghệ nhân đến từ Florence; tất cả vải vóc được sử dụng đều là loại do ASF sản xuất. Những chiếc ghế bọc nhung với ngôi sao Điện Kremlin in nổi, ống trụ nung nóng được sử dụng để in nổi lên vải nhằm làm ra thiết kế này vẫn còn nằm tại góc xưởng lụa ngày nay. Công cuộc tôn tạo mất đến hai năm, và tất cả những người thợ thủ công đến từ Florence đều được cả thế giới tôn sùng như những nghệ nhân kỳ tài bậc nhất.
Briza Datti làm việc ở vị trí thiết kế nội thất tại ASF trong năm nay, nhiệm vụ của Datti là giúp khách hàng chọn ra những chất liệu vải phù hợp cho các dự án của họ.
Setificio là một nơi đặc biệt, [thu hút] rất nhiều lớp người đến tham quan; công xưởng vẫn luôn như thế từ thời đầu mở cửa. Vua nước Ý đã đến đây mua vải, cả những gia đình quý tộc – đây không phải là địa danh nổi tiếng, rất nhiều người không biết đến sự tồn tại của nơi đây. [Tuy nhiên] đây vẫn là nơi thu hút rất nhiều nhân vật tầm cỡ đến từ khắp nơi trên thế giới, và hiện nay, trong xã hội hiện đại này, vẫn như thế – mới đây thôi Jeff Bezos đã đến đây. Một địa danh độc nhất vô nhị, dù nằm tại trung tâm thành phố nhưng nhiều cư dân Florence vẫn không biết sự tồn tại của nó; nơi đây luôn là một điều bí ẩn, và bạn không thể nhìn thấy từ bên ngoài. Và điều này lại là một điều tốt, vì sự bí ẩn giúp bảo vệ nơi đây.
—Briza Datti
Khi cô cùng tôi đi vòng quanh công xưởng và giải thích cho tôi các công đoạn từ chiếc kén tằm cho đến khi dừng chân tại Kremlin, tôi cảm tưởng như mình đang được tiết lộ một bí ẩn cổ xưa đã được những người thợ dệt lụa thì thầm truyền tai nhau qua hàng trăm năm.
Amy Florence là một họa sĩ chuyên nghiệp làm việc tại Florence, Ý. Đến từ London, Amy được đào tạo để trở thành một họa sĩ vẽ chân dung tại một xưởng may ở Florence. Hiện nay, cô dành nhiều thời gian hơn để vẽ phong cảnh Tuscany. Cô được đại diện bởi Phòng trưng bày Grenning ở Cảng Sag, New York.
Hạnh Dung biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
