Việc Bắc Kinh không ngăn chặn dòng chảy fentanyl đòi hỏi Hoa Kỳ phải có chiến lược mới
Phản ứng của Bắc Kinh đối với các yêu cầu của Hoa Kỳ trong một chiến dịch dài hạn nhằm ngăn chặn dòng chảy fentanyl từ các phòng thí nghiệm ở Trung Quốc đến các thành phố và thị trấn của Mỹ, nơi có số ca tử vong do sử dụng quá liều các loại thuốc có hoạt chất opioid và các loại thuốc khác hiện đang vượt quá 100,000 người mỗi năm, đã được chứng minh là không đủ khi mà chuỗi cung ứng loại thuốc này đang thích ứng để tìm ra các điểm bán mới.
Việc ngăn chặn hoạt động buôn bán fentanyl bất hợp pháp này cần phải có các phương pháp tiếp cận mới để tiếp tục thúc đẩy sự hợp tác của Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh đến việc tự động điều chỉnh và các thông lệ tốt nhất trong ngành dược phẩm toàn cầu.
Đó là theo một hội đồng chuyên gia về Trung Quốc và buôn bán ma túy bất hợp pháp, những người đã trình bày quan điểm của họ trong một sự kiện trực tuyến của Viện Brookings hôm 28/03. Các tham luận viên là bà Vanda Felbab-Brown, tác giả của một bài báo gần đây nói về vai trò của Trung Quốc trong buôn bán fentanyl; ông Rupert Stone, một ký giả ở Istanbul; và ông Ryan Hass, một thành viên cao cấp của viện Brookings và là cựu viên chức ngoại giao trong chính phủ ông Obama chuyên về Trung Quốc và Đài Loan.
Bà Felbab-Brown nói rằng, “Trung Quốc vẫn là nhà cung cấp tiền chất chính để sản xuất fentanyl không chỉ ở Hoa Kỳ, mà trên khắp Bắc Mỹ. Điều này bao gồm Canada, quốc gia hiện đang đối phó với một cuộc khủng hoảng opioid tàn khốc giống như Hoa Kỳ, và chúng tôi cũng đang chứng kiến fentanyl lan sang nhiều vùng khác nhau của Mexico.”
Bà Felbab-Brown đã mô tả những nỗ lực đầy tham vọng nhằm can dự ngoại giao vào cuộc khủng hoảng fentanyl đã không đạt được kết quả như mong đợi ra sao. Bà kể lại, cho đến năm 2019, các nhà cung cấp Trung Quốc đã gửi các chuyến hàng fentanyl trực tiếp đến Hoa Kỳ. Như là một kết quả của những nỗ lực ngoại giao kéo dài suốt nhiều năm, trong đó chính ông Hass đã đóng một vai trò nào đó, chính quyền Trung Quốc vào năm 2019 đã đồng ý đặt một hệ thống kiểm soát đối với việc sản xuất và phân phối fentanyl và chỉ cho phép các lô thuốc được lên lịch trình.
Thật không may, điều này không ngăn cản được dòng chảy fentanyl đến các thành phố và thị trấn của Mỹ. Bà Felbab-Brown đã trích dẫn số liệu của CDC cho thấy rằng Mỹ vừa đánh dấu một cột mốc quan trọng với hơn 100,000 ca tử vong do dùng thuốc quá liều trong vòng 12 tháng kết thúc vào tháng 04/2021. Lý do dẫn đến kết quả đáng thất vọng này một phần là do sự đa dạng của các loại opioid tổng hợp, và cùng với đó là tính hay thay đổi của các nhà hóa học làm việc trong lĩnh vực thương mại này.
Bà Felbab-Brown cho biết, “Một trong những lý do khiến việc kiểm soát trở nên khó khăn là vì các nhà hóa học nhận thấy việc thay đổi đơn giản một cấu trúc phân tử nhất định mà vẫn giữ được tác dụng cốt lõi của hoạt chất opioid tổng hợp này là điều rất dễ dàng, và do đó tránh được các hành động kiểm soát của cơ quan chấp pháp.”
Hơn nữa, việc áp đặt lịch trình này đã khiến các nhà cung cấp ở Trung Quốc thay đổi cách thức và sản xuất tiền chất và hóa chất thiết yếu để sản xuất fentanyl. Thay vì vận chuyển thành phẩm fentanyl trực tiếp đến Hoa Kỳ, các nhà cung cấp đã chọn vận chuyển các loại tiền chất và hóa chất thiết yếu này đến Mexico, tại đó các băng nhóm hoàn tất quá trình sản xuất thuốc thành phẩm và trộn nó với methamphetamines, heroin, các loại thuốc kê đơn, và các chất khác, bà Felbab-Brown cho biết. Các loại hợp chất đã hoàn thành này sau đó sẽ được gửi trên chặng cuối của cuộc hành trình này, rồi cuối cùng có mặt trên những đường phố trong các thành phố và thị trấn của Hoa Kỳ.
Bà Felbab-Brown cũng mô tả về nhà cầm quyền Trung Quốc ban đầu đã tỏ ra sẵn lòng hợp tác với cơ quan chấp pháp Mỹ để ngăn chặn hoạt động buôn bán fentanyl này, và điều này đã mang lại những niềm hy vọng lớn lao. Nhưng những kỳ vọng cho rằng sự hợp tác rộng rãi hơn trên mặt trận ma túy sẽ mở ra một kỷ nguyên bang giao song phương thân thiện hơn, mà về căn bản là đã bị rạn nứt dựa trên những thực tế khó khăn dưới thời chính phủ cựu Tổng thống Trump.
“Mối bang giao này đã ngày càng xấu đi, và những thay đổi sâu sắc vẫn còn duy trì đến thời chính phủ ông Biden” và những người kế nhiệm của họ, bà Felbab-Brown nói, và cho biết thêm rằng nếu như mối bang giao này không có dấu hiệu cải thiện, thì Bắc Kinh sẽ tiếp tục từ chối hợp tác trên mặt trận opioid.
Bà nói tiếp: “Chúng tôi phải thành thật rằng chỉ có các biện pháp từ phía cung ứng sẽ không thể giải quyết được những thách thức to lớn này.”
Vấn đề ở đây không nằm ở việc chính quyền Trung Quốc thiếu kiên quyết trong việc ngăn chặn các nhà cung cấp thuốc và làm gián đoạn hoạt động của họ. Ngược lại, Bắc Kinh đã cho thấy một sự sẵn sàng hành động “khẩn trương mau lẹ” trong việc chống lại các tổ chức tội phạm đi ngược lại với lợi ích của Đảng Cộng sản Trung Quốc, bà Felbab-Brown nói.
Nhưng bà cũng lưu ý rằng một số Hội Tam Hoàng Trung Quốc ủng hộ nhà cầm quyền này bằng cách đóng vai trò của những người thực thi trong các cộng đồng người hải ngoại. Một số nhóm tội phạm này cũng điều hành các doanh nghiệp hợp pháp song hành với các doanh nghiệp bất hợp pháp, làm phức tạp thêm nỗ lực truy tố họ. Ngoài ra, các nhà cung cấp fentanyl có nhiều quy mô và hình dạng khác nhau, từ các băng nhóm tội phạm đến các công ty hóa chất quy mô trung bình phục vụ nhu cầu của các băng nhóm Mexico, bà Felbab-Brown cho biết.
Bà nói rằng: “Vì vậy, rất hiếm khi Trung Quốc có hành động chống lại các nhà cung cấp fentanyl và methamphetamines trọng yếu.”
Tác động của COVID
Các yếu tố bổ sung đã làm cho cách tiếp cận hiện có về việc chống buôn bán fentanyl này thậm chí còn kém hiệu quả hơn. Ông Hass nói, Trung Quốc ngày càng không muốn làm việc với Hoa Kỳ trong thời kỳ đại dịch này. Các quan chức Trung Quốc có thể đã tự hỏi tại sao họ lại phải cố gắng để giúp một đối thủ giải quyết các vấn đề của họ khi đối thủ này không thể tự mình làm được điều đó.
Ông nói rằng, “Đại dịch này đã củng cố một quan điểm [trong nội bộ Trung Quốc] rằng Hoa Kỳ đã suy tàn, không có khả năng kiểm soát các vấn đề ở biên giới của mình, và báo hiệu một sự rạn nứt trong gắn kết xã hội. Điều đó đơn giản là thêm mắm muối vào câu chuyện về sự suy đồi của người Mỹ, và năng lực của người Mỹ đã bị giảm sút này.”
Ông Hass cho biết, chính quyền Trung Quốc đang cố gắng mở rộng sức ảnh hưởng ra ngoại quốc, chứ không phải là hợp tác với các cường quốc ngoại quốc.
Ông Stone cũng đồng tình rằng việc buôn bán fentanyl này đang “bùng nổ” trong thời kỳ đại dịch này. Thuốc fentanyl rất nhỏ và mạnh đến mức các nhà cung cấp có thể dễ dàng cài nó vào các gói hàng và thư từ, và họ đặc biệt thành thạo trong việc khắc phục những gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch gây ra. Người bán hàng trực tuyến cũng có kỹ năng tận dụng môi trường trong đó giao dịch và giao hàng không tiếp xúc đã thành một tục lệ.
Ông Stone cho rằng, “Nếu nguồn cung ứng bị gián đoạn, thì họ vẫn có thể pha chế công thức mới, các loại thuốc mới. Với các loại thuốc được điều chế trong phòng thí nghiệm, quý vị có thể thử các phương pháp khác với cùng một chất hóa học đó, quý vị cũng có thể sử dụng các hóa chất mới.”
Ông lưu ý rằng sự lo lắng và “sự tàn phá xã hội” mà đại dịch này gây ra cũng đã làm tăng sự phụ thuộc của một số người vào các chất ma tuý.
Hoạt động ngăn chặn
Các tham luận viên này đã lập luận rằng, để ngăn chặn hoạt động buôn bán opioid, các chính phủ sẽ cần phải có hành động dứt khoát chống lại một số phương pháp và công cụ mà những người bán bất hợp pháp đang sử dụng.
Bà Felbab-Brown đã lưu ý rằng một số người bán hàng ở Mexico có thể tự do quảng cáo sản phẩm của họ trên mạng, và có xu hướng đưa ra nhiều lời thổi phồng về các loại tiền chất của họ dành cho fentanyl và methamphetamine. Họ thậm chí còn chạy quảng cáo bằng tiếng Tây Ban Nha để giới thiệu kiến thức về cách tuồn sản phẩm của họ qua hải quan.
“Những loại trang web này đơn giản là không nên hoạt động, và chính phủ Mexico cần phải làm mọi cách để gỡ bỏ những trang web đó, và quan trọng hơn là bắt giữ những cá nhân đó,” bà Felbab-Brown nói.
Bà cho biết, một số kẻ buôn lậu có thể sẽ nghe theo những lời cảnh báo của chính quyền Trung Quốc về hậu quả nếu tham gia vào hoạt động buôn bán ma túy bất hợp pháp, bởi vì quyền lực mà nhà cầm quyền này đang nắm trong tay. Ngược lại với Mexico, người dân Trung Quốc ít bác bỏ những lời cảnh báo như vậy hơn.
Bà Felbab-Brown cũng kêu gọi giám sát chặt chẽ hơn nguồn cung cấp đến từ Trung Quốc.
“Ở đây, có lẽ nên tiếp tục suy nghĩ về việc làm thế nào để khuyến khích sự tự điều chỉnh trong ngành dược phẩm nói chung,” bà nói.
“Đây là điều mà mọi người đang nghĩ đến trong lĩnh vực ma túy quốc tế. Đây là một lý do khác để khuyến khích, càng rộng rãi càng tốt, việc áp dụng các thông lệ tốt nhất, tất cả mọi cách từ đào tạo đến cung ứng.”
Ông Michael Washburn là một phóng viên tự do tại New York, chuyên viết về các chủ đề liên quan đến Trung Quốc. Ông có nền tảng về báo chí pháp luật và tài chính, đồng thời cũng viết về nghệ thuật và văn hóa. Ngoài ra, ông còn là người dẫn chương trình podcast hàng tuần Reading the Globe. Các cuốn sách của ông bao gồm “The Uprooted and Other Stories” (“Những Câu Chuyện Mất Gốc và Những Câu Chuyện Khác”), “When We’re Grownups” (“Khi Chúng Ta Trưởng Thành”), và “Stranger, Stranger” (“Người Lạ, Người Lạ”).
Thanh Tâm biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
