TT Trump yêu cầu Thượng viện chuẩn thuận việc thay thế bà Ginsburg ‘ngay lập tức’
Hôm 19/9, TT Donald Trump phát biểu rằng Đảng Cộng Hòa có nghĩa vụ thay thế Thẩm phán Tòa án Tối cao Ruth Bader Ginsburg.
“Chúng tôi được đặt ở vị trí cầm quyền quan trọng này để đưa ra các quyết định cho những người đã bầu cho chúng tôi một cách hãnh diện, trong đó việc bấy lâu nay được xem là quan trọng nhất chính là việc lựa chọn Thẩm phán Tòa án Tối cao Hoa Kỳ”, TT Trump viết trong một tuyên bố trên truyền thông xã hội.
“Chúng ta có bổn phận phải thực hiện việc này, ngay lập tức!”, ông bổ sung.
Hôm 18/9, bà Ginsburg qua đời ở tuổi 87 tại nhà riêng ở Washington.
Ngay sau khi bà qua đời, Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell (Cộng Hòa-Kentucky) cho biết ứng cử viên tương lai được TT Trump đề cử để thay thế bà Ginsburg sẽ được bỏ phiếu tại Thượng viện.
Các thành viên Đảng Dân Chủ lập luận rằng vì ông McConnell đã chặn ứng cử viên của cựu Tổng thống Barack Obama vào năm 2016, nên Đảng Cộng Hòa không được có hành động thay thế bà Ginsburg trước cuộc bầu cử ngày 3/11.
Vào thời điểm đó, ông McConnell nói rằng ông đang tuân thủ cái gọi là quy tắc Biden, ám chỉ cựu Thượng nghị sĩ Joe Biden (Dân Chủ-Delaware), người hiện là ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân Chủ.
Năm 1992, ông Biden lập luận rằng Tổng thống George H. W. Bush không nên đề cử người vào Tòa án Tối cao nếu có một chỗ trống phát sinh, vì sắp đến thời điểm bầu cử tổng thống.
Ông McConnell cho biết hôm 18/9 rằng tình hình là khác nhau, bởi vì lần này các thành viên Đảng Cộng Hòa nắm giữ cả Thượng viện và [vị trí] tổng thống, trong khi năm 2016 thì mỗi đảng nắm giữ một bên.
“Trong cuộc bầu cử giữa kỳ cuối cùng trước khi Thẩm phán [Antonin] Scalia qua đời vào năm 2016, người dân Hoa Kỳ đã bầu đa số Thượng nghị sĩ Đảng Cộng Hòa vì chúng tôi cam kết sẽ kiểm soát và cân bằng những ngày cuối cùng trong nhiệm kỳ thứ hai của một tổng thống sắp rời cương vị. Chúng tôi đã giữ lời hứa của mình. Từ những năm 1880, không có Thượng viện nào chuẩn thuận ứng cử viên Tòa án Tối cao của một tổng thống thuộc đảng đối lập trong năm bầu cử tổng thống”, ông nói.
“Ngược lại, người dân Hoa Kỳ đã tái bầu cử chúng tôi vào năm 2016 và bầu nhiều hơn nữa vào năm 2018 vì chúng tôi cam kết làm việc với Tổng thống Trump và ủng hộ chính sách của ông ấy, đặc biệt là những bổ nhiệm còn lại của ông ấy vào toà án liên bang. Một lần nữa, chúng tôi sẽ giữ lời hứa của mình.”
Đảng Cộng Hòa đã mất quyền kiểm soát Hạ viện vào giữa nhiệm kỳ 2018 nhưng đã được thêm hai ghế ở Thượng viện.
Thượng viện hiện bao gồm 53 thượng nghị sĩ Đảng Cộng Hòa, 45 thượng nghị sĩ Đảng Dân Chủ và 2 thượng nghị sĩ độc lập thường bỏ phiếu theo Đảng Dân Chủ.
Chỉ cần đa số bỏ phiếu thuận là đủ để chuẩn thuận thẩm phán tòa án tối cao.
Trước đây, để được chuẩn thuận cần phải đạt 60 phiếu thuận.
Năm 2013, lãnh đạo Đa số Thượng viện lúc bấy giờ là Harry Reid (Dân Chủ-Nevada), đã sử dụng lựa chọn hạt nhân (nuclear option) để sửa đổi các quy tắc của Thượng viện nhằm cho phép hầu hết các thẩm phán được chuẩn thuận chỉ với đa số phiếu bầu.
Ông McConnell và các thành viên Đảng Cộng Hòa tại Thượng viện đã mở rộng quy định trên cho các đề cử của Tòa án Tối cao vào năm 2017, dẫn đến việc bổ nhiệm ông Neil Gorsuch vào tòa án cao nhất của quốc gia.
Hôm 19/9, TT Trump đã chia sẻ một dòng tweet nói rằng ông Reid sẽ được nhớ đến vì đã giao Tòa án Tối cao cho Đảng Cộng Hoà, bởi vì ông đã bỏ yêu cầu phải có đủ 60 phiếu bầu. Ông Trump còn viết thêm: “Cảm ơn Harry!”
Các thượng nghị sĩ đã bỏ phiếu 54-45 để chuẩn thuận ông Gorsuch và 50-48 để chuẩn thuận ông Brett Kavanaugh, ứng cử viên thứ hai của TT Trump.
Ông Gorsuch đã thay thế ông Scalia, trong khi ông Kavanaugh nhận ghế trống còn lại do Thẩm phán Anthony Kennedy đã nghỉ hưu.
Bà Ginsburg là thẩm phán cao tuổi nhất của Tòa án Tối cao.
Hiện các thẩm phán cao tuổi nhất là ông Stephen Breyer, 82 tuổi, ông Clarence Thomas, 72 tuổi, ông Samuel Alito, 70 tuổi và bà Sonia Sotomayor, 66 tuổi.
Bà Ginsburg được cho là đã nói với cháu gái của mình khi nằm trên giường bệnh rằng bà muốn người thay thế mình được chọn bởi vị tổng thống kế tiếp.
Các thành viên cao cấp của Đảng Dân Chủ, bao gồm Lãnh đạo thiểu số Thượng viện Chuck Schumer (Dân Chủ-New York) và ông Obama, đã kêu gọi trì hoãn việc thay thế bà Ginsburg cho đến sau cuộc bầu cử ngày 3/11.
Ông Biden nói với các phóng viên ở Delaware vào cuối ngày 18/9 rằng ông hy vọng Thượng viện sẽ hoãn việc bỏ phiếu cho thẩm phán tiếp theo.
“Tôi xin nói rõ: rằng cử tri nên chọn Tổng thống và tổng thống nên chọn thẩm phán để Thượng viện xem xét. Đây là ý của Đảng Cộng Hòa tại Thượng viện vào năm 2016. Khi đó còn gần 10 tháng nữa là diễn ra cuộc bầu cử. Đó là quan điểm mà Thượng viện Hoa Kỳ phải theo vào lúc này”, ông nói.
Ông Biden đã đưa ra một quan điểm khác vào năm 2016. Khi đó, ông công khai chỉ trích các thành viên Đảng Cộng Hòa vì đã từ chối bỏ phiếu cho ứng cử viên của ông Obama.
“Tôi sẽ tiếp tục quá trình chuẩn thuận, với tư cách là chủ tịch — thậm chí chỉ vài tháng trước cuộc bầu cử tổng thống — nếu người được đề cử được chọn qua quyền Tư Vấn chứ không chỉ đơn thuần là quyền Ưng Thuận của Thượng viện — đúng như Hiến pháp yêu cầu”, ông đã nói tại Trường Luật của Đại học Georgetown.
“Lời khuyên nhất quán của tôi dành cho Tổng thống của cả hai đảng – bao gồm cả Tổng thống nhiệm kỳ này – là chúng ta nên tham gia đầy đủ vào quy trình Tư Vấn và Ưng Thuận theo hiến pháp. Và sự hiểu biết nhất quán của tôi về Hiến pháp chính là Thượng viện cũng phải làm như vậy. Chấm hết. Họ có nghĩa vụ phải làm như vậy.”
