Tại sao các chính phủ theo chủ nghĩa can thiệp lại thích lạm phát
Không có chính phủ nào muốn mở rộng quy mô nền kinh tế một cách ồ ạt và kiếm tiền từ thâm hụt tăng vụt lại sẽ hành động chống lại giá cả tăng cao, mặc dù họ tuyên bố ngược lại.
Một trong những điều khiến người dân Argentina hay Thổ Nhĩ Kỳ ngạc nhiên là các chính phủ dân túy của họ luôn nói về tầng lớp trung lưu và giúp đỡ người nghèo, tuy nhiên lạm phát vẫn tăng vụt, khiến mọi người đều nghèo hơn.
Lạm phát là sự xói mòn dần sức mua của tiền tệ. Các chính phủ sẽ luôn sử dụng những lý do khác nhau để biện minh cho lạm phát: nhu cầu tăng cao, “sự gián đoạn chuỗi cung ứng” hoặc lòng tham của các tập đoàn xấu xa. Tuy nhiên, hầu hết mọi thời gian những lý do này [chỉ] là những lời bào chữa. Lạm phát luôn là một hiện tượng tiền tệ. Giá cả tăng cao bởi vì cung tiền tăng ồ ạt so với sản lượng thực và cầu tiền thực.
Làm thế nào để có những “tắc nghẽn trong vận chuyển” khiến giá cước vận chuyển tăng 100% khi ngành vận tải biển đã chịu gánh nặng bởi tình trạng dư thừa công suất lớn vào năm 2019? Làm thế nào mà ai đó có thể nói rằng khí đốt tự nhiên và dầu đã tăng vụt do sự gián đoạn chuỗi cung ứng khi cung đã hoàn toàn theo sát nhu cầu? Thực tế là một số yếu tố đó có thể giải thích một phần nhỏ của việc tăng giá, nhưng Chỉ số An ninh Lương thực Toàn cầu và Chỉ số Hàng hóa của Bloomberg lại không nằm ở mức cao nhất trong nhiều năm bởi những vấn đề này.
Điều đã xảy ra vào năm 2020 là lượng tiền quá nhiều được tạo ra giữa lúc nền kinh tế bị phong tỏa đã tạo ra lạm phát tiền tệ đối với hàng hóa và dịch vụ không thể tái tạo và tương đối khan hiếm. [Vậy] tại sao lạm phát tiền tệ đã không xảy ra trước đây?
Ồ, điều đó đã từng xảy ra. Trước đây, chúng ta đã thấy giá tài sản tăng mạnh. Lạm phát được tạo ra ở nơi mà lượng tiền dư thừa chảy tới, có thể là cổ phiếu và thị trường trái phiếu có lợi suất cao tăng vụt hoặc giá nhà ở và cổ phần tư nhân tăng cao nhất mọi thời đại: bởi có nhiều tiền hơn nhắm theo cùng một số lượng hàng hóa. Hơn nữa, cũng có lạm phát lớn đối với hàng hóa và dịch vụ thiết yếu. Giá nhà ở, chăm sóc sức khỏe, và giáo dục đã tăng đáng kể, cao hơn so với chỉ số giá tiêu dùng chính thức.
Tại sao giờ đây lạm phát lại bùng phát mạnh mẽ như vậy? Đầu tiên, là việc in tiền ồ ạt giữa thời kỳ phong tỏa đã giữ cho việc định giá tài sản được nâng cao nhưng cũng bắt đầu tạo ra dòng chảy vốn đến những lĩnh vực khan hiếm — cái gọi là lĩnh vực có “giá trị”. Thế còn “các lĩnh vực giá trị” này là gì? Những công ty bị dư thừa công suất và gặp tình trạng tăng trưởng nhu cầu đang suy yếu trong thập kỷ qua. Vì vậy, nhiều dòng tiền hơn đổ vào dầu mỏ, khí đốt tự nhiên, thậm chí là than đá hoặc nhôm, những nơi mà ngành công nghiệp bị khốn đốn do dư thừa công suất trong thập kỷ giá rẻ.
Lạm phát không xảy ra vào ngày hôm sau khi quý vị in tiền. Đó là một quá trình dần dần xói mòn sức mua của tiền tệ bắt đầu từ nhiều năm trước và lên đến đỉnh điểm cùng với quyết định điên rồ thực hiện các chính sách trọng cầu quái ác (chi tiêu lớn của chính phủ và in tiền) giữa lúc bị phong tỏa.
Nhưng tại sao các chính phủ lại phớt lờ điều đó? Tại sao họ không hành động? Chắc chắn là quan tâm tốt nhất của họ [nên] là giữ cho giá thấp và người tiêu dùng — những người bỏ phiếu – được hạnh phúc. Câu trả lời rất đơn giản: bởi vì các chính phủ là những người hưởng lợi lớn nhất từ lạm phát. Họ thu được nhiều tiền hơn từ thuế gián thu, còn khoản nợ tăng vọt của họ từ từ được lạm phát làm mòn đi.
Hơn nữa, các chính phủ có thể đổ lỗi lạm phát cho tất cả mọi người ngoại trừ các chính sách của họ. Ngay cả ở Argentina, nơi lạm phát cao hơn 50% và cao hơn 10 lần so với các nước láng giềng, người dân dần dần bị thuyết phục rằng phải có những nguyên nhân khác ngoài việc in tiền. Ngay cả khi đưa ra bằng chứng về việc một ngân hàng trung ương tăng cung tiền hơn 120% trong hai năm trong khi nhu cầu giảm dần, báo chí và các chính trị gia vẫn đổ lỗi cho lạm phát là do tác động “đa nguyên nhân”. Đó [đúng] là một trò đùa.
Hãy xem các nhận xét gần đây về giá cả tăng vọt ở Hoa Kỳ từ chính phủ Hoa Kỳ.
Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc Ron Klain nói rằng lạm phát là một “vấn đề của tầng lớp cao cấp” và khi đối mặt, tham vụ báo chí Jen Psaki trả lời rằng việc mọi người mua nhiều thứ hơn bao giờ hết là một nguyên nhân gây ra lạm phát. Tuy nhiên, theo Capital Economics, trong con số thống kê mới nhất, chi tiêu của người tiêu dùng thực giảm xuống 1% hàng năm ở Hoa Kỳ.
Vào tháng Chín, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Brian Deese cho biết nếu quý vị trừ đi sự tăng giá của thịt bò, thịt lợn, và gia cầm, thì mức tăng giá cả là bình thường: “Nếu quý vị loại bỏ ba loại đó, chúng ta thực sự đã thấy mức tăng giá phù hợp hơn với chuẩn mực lịch sử.” Vậy là, nếu quý vị trừ đi mức tăng giá của những thứ quý vị ăn hàng ngày và loại bỏ giá của những thứ quý vị mua, thì phải chăng là sẽ không có lạm phát?
Tất cả đều đang sử dụng những lý do thông thường. Đổ lỗi cho doanh nghiệp vì giá cao hơn (người chăn nuôi lấy thịt lợn và thịt gà là tồi tệ, chủ hàng và quản lý cảng tồi tệ), đổ lỗi cho người tiêu dùng (quý vị mua quá nhanh), và mỉm cười, nói rằng chính phủ thực sự quan tâm và đang làm việc. [Rồi lại] in ấn và chi tiêu nhiều hơn.
Các luận điệu về lạm phát “nhất thời” vẫn còn, cả từ các chính phủ, những người không muốn giảm chi tiêu lớn và các ngân hàng trung ương, những người bị mắc kẹt vào tình thế tiến thoái lưỡng nan khi họ phải in tiền để trả thâm hụt tăng vọt từ các chính phủ mắc nợ cao và đồng thời phải bảo vệ chiến lược “ổn định giá cả” của họ. Giữa hai mục tiêu đó, hãy đoán xem họ đã quyết định chọn gì? Vâng, cứ tiếp tục in tiền và nói rằng một ngày nào đó lạm phát sẽ trôi qua.
Vấn đề của lập luận “lạm phát nhất thời” là lập luận này chính là một sai lầm khi quý vị nhìn vào lạm phát tích lũy. Nếu chỉ số giá tiêu dùng tăng 5% vào năm 2021 và 3% vào năm 2022, họ sẽ nói rằng lạm phát giảm, nhưng quý vị và tôi đã thấy tiền lương thực tế và khoản tiết kiệm của chúng ta bị xói mòn hơn 8.1%. Thậm chí tệ hơn, nếu lạm phát tăng trên 6% vào năm 2021 và xuống dưới 2% vào năm 2022, quý vị và tôi cũng sẽ mất hơn 8.1% sức mua, nhưng các ngân hàng trung ương sẽ nói rằng họ phải in nhiều hơn để “chống lại rủi ro giảm phát.”
Các chính phủ theo chủ nghĩa can thiệp không sẵn sàng cắt giảm chi tiêu hoặc giảm thâm hụt đáng kể, vì vậy họ sẽ sử dụng thuế lạm phát khi biết rằng họ có thể sử dụng các lời bào chữa thông thường như: (1) nói rằng không có lạm phát nếu quý vị loại bỏ phần giá cả tăng, (2) nói rằng đó là tạm thời, (3) đổ lỗi cho doanh nghiệp, (4) đổ lỗi cho người tiêu dùng, (5) tự cho rằng mình chính là giải pháp với “các kiểm soát về giá.”
Ông Milton Friedman đã nói: Lạm phát là việc đánh thuế mà không cần luật lệ. Không có cái gọi là lạm phát “đa nguyên nhân.” Lạm phát là có nhiều tiền hơn cho cùng một số lượng hàng hóa. Và thuế lạm phát đang làm tăng quy mô của chính phủ trong nền kinh tế theo cả hai cách: thông qua chi tiêu thâm hụt lớn và làm xói mòn sức mua cũng như tiết kiệm của khu vực tư nhân thông qua giảm giá tiền tệ.
Quan điểm trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Tiến sĩ Daniel Lacalle, là nhà kinh tế trưởng tại quỹ đầu cơ Tressis và là tác giả của “Tự do hoặc Bình đẳng”, “Thoát khỏi Bẫy Ngân hàng Trung ương” và “Cuộc sống trong Thị trường Tài chính.”
Chánh Tín biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
