Hai bước đi sai lầm của ông Tập Cận Bình trong quan hệ Mỹ – Trung
Trong tháng 7, Hoa Kỳ đã áp dụng một loạt biện pháp cứng rắn đối với Bắc Kinh khiến cho chính quyền này khó có thể đối phó hiệu quả. Tuy nhiên, phải đến khi lãnh sự quán Trung Cộng ở Houston bị đóng cửa, Bắc Kinh mới nhận ra rạn nứt quan hệ Hoa Kỳ – Trung Quốc đã đến mức khó có thể cứu vãn.
Những công dân Trung Quốc mong muốn được nhập cư vào Hoa Kỳ hoặc gửi con cái của họ đến Hoa Kỳ để học tập cũng nhận ra rằng căng thẳng leo thang giữa 2 nước đã đặt dấu chấm hết cho ước mơ của họ. Rõ ràng tại Trung Quốc hiện nay, có rất nhiều lời phàn nàn và chỉ trích đang nhắm vào các nhà hoạch định chính sách của Trung Cộng.
Có một câu ngạn ngữ Trung Quốc nói về cách tính cách của một người quyết định số phận của anh ta. Tương tự như vậy, tư cách của những nhà lãnh đạo đất nước quyết định vận mệnh của đất nước.
Đã 2 năm kể từ khi cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ – Trung Quốc bắt đầu, nhưng mối quan hệ song phương mới thực sự xấu đi gần đây. Phân tích nguyên nhân sâu xa, chúng ta có thể thấy rằng ông Tập Cận Bình đã thực hiện 2 bước đi sai lầm trong các vấn đề quan trọng, và từ hai sai lầm này đã dẫn đến những sai lầm khác — giống như một phản ứng dây chuyền.
Bắc Kinh nghĩ thương chiến chỉ là cuộc chiến với Tổng thống Trump
Sai lầm đầu tiên của ông Tập là cố gắng can thiệp vào cuộc bầu cử của Hoa Kỳ. Đây không phải là ý tưởng ngẫu hứng của các nhà lãnh đạo hàng đầu Trung Cộng, mà là một quyết định dựa trên kế hoạch kỹ lưỡng.
Ngay sau khi Tổng thống Donald Trump phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc vào cuối tháng 3/2018, Viện nghiên cứu Brookings của Hoa Kỳ đã xuất bản một bài báo nghiên cứu với tiêu đề “How China’s proposed tariffs could affect US workers and industries” (tạm dịch: “Các mức thuế mà Trung Quốc đề xuất có thể ảnh hưởng đến công nhân và các ngành công nghiệp của Hoa Kỳ như thế nào”).
Các tác giả của bài báo đã nghiên cứu tác động cục bộ của 2 danh sách thuế quan mà Trung Quốc đề xuất để trả đũa Hoa Kỳ, chi tiết đến cấp quận. Bài báo nêu rõ, “Các danh sách thuế quan của Trung Quốc dường như được thiết kế tối ưu để đặc biệt kích động các quận hạt thuộc các tiểu bang ‘đỏ’ (các bang ủng hộ Đảng Cộng Hòa). Trong số 2.742 quận hạt có việc làm trong các ngành có khả năng bị ảnh hưởng bởi thuế quan hiện tại của Trung Quốc, có tới 2.247 (82%) trong số các quận hạt đó đã bỏ phiếu cho ông Trump vào năm 2016, trong khi chỉ có 439 (18%) ủng hộ bà Clinton”.
Dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ rõ ràng cho thấy việc tăng thuế riêng với thịt lợn và các sản phẩm từ đậu nành sẽ có tác động rất lớn đến các tiểu bang đỏ ở khu vực trung tây Hoa Kỳ. Trong cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ năm 2016, trong số 10 tiểu bang xuất khẩu đậu nành và thịt lợn hàng đầu của Hoa Kỳ, có tới 8 bang đã bỏ phiếu cho Tổng thống Trump. Tám tiểu bang đó là Indiana, Iowa, Kansas, Missouri, Nebraska, North Carolina, Ohio (tiểu bang tím, không ủng hộ rõ ràng bên nào) và Oklahoma (bang Illinois và Minnesota đã bỏ phiếu cho bà Hillary Clinton).
Tuy chúng ta không biết động cơ đằng sau việc Viện Brookings đưa ra báo cáo này, nhưng điều này thực sự đã tạo cơ sở vững chắc để Bắc Kinh đưa ra chiến lược “chờ đợi sự thay đổi thuận lợi”. Ngoài ra, giới tinh hoa thân Trung Cộng trong giới chính trị, kinh doanh, học thuật và truyền thông Hoa Kỳ chắc chắn sẽ nói với Bắc Kinh rằng, miễn là ông Trump không tái đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ, thì quan hệ Hoa Kỳ – Trung Quốc sẽ tiếp tục theo hướng ban đầu.
Các nhà lãnh đạo Trung Cộng cảm thấy rất tự tin với chiến lược chiến tranh thương mại của họ. Ngoài ra, các hãng thông tấn dòng chính của Hoa Kỳ và Đảng Dân Chủ đã tạo thêm sự tự tin cho Trung Cộng bằng các hành động ủng hộ chính quyền này.
Các chính trị gia Đảng Dân Chủ thường xuyên có những bài phát biểu để thể hiện sự ủng hộ Trung Cộng. Ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân Chủ Joe Biden, trước khi được đề cử chính thức, từng nói rằng Trung Cộng không phải là một đối thủ cạnh tranh, mà là một đối tác. Vào ngày 5/8, trong một cuộc phỏng vấn với National Public Radio, ông Biden đã tuyên bố công khai rằng, nếu được bầu làm Tổng thống Hoa Kỳ, ông sẽ đảo ngược mức thuế của chính phủ TT Trump đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc, đồng thời giải thích rằng theo quan điểm của ông thì điều này tương đương với việc áp thuế đối với các công ty và người tiêu dùng Hoa Kỳ. Trong một cuộc phỏng vấn ngày 7/8 với CNN về sự can thiệp vào bầu cử Hoa Kỳ, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã tuyên bố rõ ràng: “người Trung Quốc… thích ông Biden hơn”.
Tất cả những điều này đã khiến các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Cộng đi đến kết luận rằng cuộc chiến thương mại chỉ là sở thích cá nhân của ông Trump, người chống lại Trung Cộng. Họ tin rằng một khi Tòa Bạch Ốc đổi chủ, thì quan hệ Hoa Kỳ – Trung Quốc sẽ trở lại trạng thái như trước khi ông Trump xuất hiện.
Tuy nhiên, nhận định này của ông Tập chỉ dựa trên thông tin và đề xuất do các lực lượng thân Trung Cộng ở Hoa Kỳ cung cấp, cũng như phân tích của các viện nghiên cứu Trung Cộng về các báo cáo truyền thông Hoa Kỳ. Nói cách khác, ông Tập không biết rõ về tình hình chính trị Hoa Kỳ hiện tại, vốn bị Đảng Dân Chủ và các hãng truyền thông dòng chính cố tình phớt lờ và bưng bít.
Kết quả là, Trung Cộng đã thực hiện 2 hành động sai lầm: một là can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ; hai là cố tình che giấu mức độ nghiêm trọng của đại dịch viêm phổi Vũ Hán.
Trung Cộng sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để can thiệp vào các cuộc bầu cử của Hoa Kỳ
Ngoài việc gây tổn hại cho nền kinh tế của các quốc gia ủng hộ chính phủ TT Trump, Bắc Kinh còn can thiệp vào cuộc bầu cử của Hoa Kỳ theo nhiều cách khác.
Ủy ban Tình báo Thượng viện Hoa Kỳ đã điều tra mối đe dọa về việc Trung Cộng can thiệp vào cuộc bầu cử Hoa Kỳ trong vài tháng và đang đẩy nhanh tốc độ điều tra, khi cuộc bầu cử năm 2020 đang nhanh chóng đến gần.
Vào ngày 28/7, ủy ban này đã tổ chức một phiên điều trần về vấn đề này. Một số quan chức tình báo Hoa Kỳ đã đưa ra cảnh báo về sự cải thiện của Trung Cộng trong khả năng can thiệp vào chính trị Hoa Kỳ. Một số mối lo ngại chính bao gồm: Trung Cộng đang tăng cường khả năng can thiệp vào các hệ thống bầu cử địa phương của Hoa Kỳ và gây ảnh hưởng đến các thành viên Quốc hội tham gia vào các chính sách về Trung Quốc; Trung Cộng đang cố gắng làm gián đoạn mối quan hệ riêng tư giữa các chính trị gia Hoa Kỳ và tất cả các ứng cử viên có liên quan; và Trung Cộng đã chứng tỏ khả năng kỹ thuật để thiết lập các mạng lưới tuyên truyền chính trị trên các nền tảng mạng xã hội của Hoa Kỳ, một số trong số đó đã đi đến mức phổ biến thông tin sai lệch.
Trong một cuộc họp báo vào ngày 5/8, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã tuyên bố rằng “chương trình Khen thưởng vì Công lý của Bộ Ngoại giao trao phần thưởng lên tới 10 triệu USD cho những thông tin dẫn đến việc nhận dạng hoặc vị trí của bất kỳ người nào, hành động theo chỉ đạo hoặc dưới sự kiểm soát của chính phủ nước ngoài, can thiệp vào các cuộc bầu cử của Hoa Kỳ bằng cách tham gia vào các hoạt động tội phạm mạng cụ thể”.
Cố tình che giấu đại dịch, làm đình trệ kinh tế của Hoa Kỳ
Có rất nhiều phân tích về sự lây lan của đại dịch virus Trung Cộng trên khắp thế giới. Từ quan điểm của Hoa Kỳ, các mối lo ngại chính bao gồm:
Trung Cộng đã che giấu thông tin về đợt bùng phát dịch cũng như mức độ nghiêm trọng của nó, và thậm chí thuyết phục TT Trump rằng Trung Cộng có thể kiểm soát được bệnh dịch. Ông Tập đã có thể thuyết phục ông Trump, vì [trước đây] ông Trump vốn luôn tin rằng ông có mối quan hệ cá nhân tốt với ông Tập.
Sau khi Hoa Kỳ áp đặt lệnh cấm đi lại, Trung Cộng đã tung ra chính sách ngoại giao “chiến lang”, và thúc đẩy một tuyên bố vô căn cứ rằng nguồn gốc của đại dịch là từ Hoa Kỳ.
Truyền thông nhà nước Trung Cộng tỏ ra hả hê về mức độ nghiêm trọng của đại dịch ở Hoa Kỳ, cho rằng nó có thể phá hủy nền kinh tế Hoa Kỳ và giúp Đảng Dân Chủ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020.
Thống kê cho thấy nền kinh tế Hoa Kỳ đã giảm 4.8% trong quý 1 năm 2020, đây là mức tăng trưởng âm đầu tiên kể từ quý 1/2014. Đây cũng là mức giảm lớn nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vào quý 4/2008 với mức giảm là 8.4%. Theo Bộ Thương mại Hoa Kỳ, báo cáo này không phản ánh đầy đủ tác động của đại dịch đối với nền kinh tế Hoa Kỳ, hàm ý rằng sự suy giảm kinh tế thực tế có thể còn tồi tệ hơn.
Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với chương trình “Sunday Morning Futures” của Fox News vào ngày 10/5, cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro tuyên bố rằng Tổng thống Trump “đã xây dựng nền kinh tế hùng mạnh và tốt nhất thế giới trong 3 năm vừa qua”, nhưng “Trung Cộng đã đánh hạ điều này trong 60 ngày”.
Người dân Hoa Kỳ vốn coi trọng mạng sống của con người nhất, và một nền kinh tế Hoa Kỳ vững mạnh sẽ là sự đảm bảo mạnh mẽ nhất cho thành công của ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2020. Khi Trung Cộng cố tình che giấu mức độ nghiêm trọng của đại dịch, đã làm dấy lên làn sóng phẫn nộ dữ dội từ công chúng Hoa Kỳ và khiến ông Trump nổi giận.
Tại sao Trung Cộng quyết định can thiệp vào các vấn đề chính trị nội bộ của Hoa Kỳ, đặc biệt là cuộc bầu cử tổng thống?
Có 2 lý do chính:
Một là, can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác là truyền thống chính trị của Trung Cộng.
Bằng cách xuất khẩu các cuộc cách mạng ra thế giới, Trung Cộng hỗ trợ các lực lượng đối lập chính trị và giúp họ lật đổ các đảng cầm quyền ở các quốc gia. Đây là một truyền thống chính trị được hình thành từ thời Mao Trạch Đông. Chiến thuật này được áp dụng rõ ràng ở các nước Đông Nam Á, nơi mà Bắc Kinh khai thác các tổ chức, trường học và hiệp hội Hoa kiều để đạt được các chương trình nghị sự của mình. Những hành động này đã kích hoạt các chiến dịch chống Trung Cộng ở các nước Đông Nam Á vài thập kỷ trước.
Hai là, ngay từ những năm 1950, Mao Trạch Đông đã rất cảnh giác với chiến lược “diễn biến hòa bình” do Hoa Kỳ đề xuất và chống lại chiến lược này bằng một loạt chính sách của mình.
Nhìn lại lịch sử, vào những năm 1950, Ngoại trưởng Hoa Kỳ lúc bấy giờ là ông John Foster Dulles đã chính thức đề xuất một chiến lược “diễn biến hòa bình” nhằm vào Liên Xô cũ. Ông chỉ ra rằng “giải phóng [người dân ở các nước xã hội chủ nghĩa] có thể đạt được thông qua các cách thức khác ngoài chiến tranh”. Ông bày tỏ sự hài lòng với “các lực lượng yêu cầu tự do hóa” nổi lên ở một số nước xã hội chủ nghĩa, và đặt hy vọng vào thế hệ thứ 3 và thứ 4 trong các nước xã hội chủ nghĩa.
Chủ tịch Mao của Trung Cộng lúc bấy giờ đã chế giễu lý thuyết của ông Dulles. Kể từ đó, Trung Cộng đã chú ý đến mọi nỗ lực và tiến tới “diễn biến hòa bình” từ các nước phương Tây. Phong trào cải cách kinh tế ở Trung Quốc trong những năm 1980 không có nghĩa là Trung Cộng đã từng chùn bước ở phương diện này. Điểm khác biệt duy nhất là Trung Cộng đã ngừng sử dụng thuật ngữ “Chiến tranh lạnh”. Thay vào đó, Bắc Kinh thường xuyên cáo buộc Hoa Kỳ và các nước khác kích động “các cuộc cách mạng màu” (liên quan đến các cuộc nổi dậy ở Ukraine và Mùa xuân Ả Rập).
Đồng thời, chính trị nội bộ của Hoa Kỳ đã trải qua những thay đổi sâu sắc sau thời Chiến tranh lạnh. Những người cánh tả đã thâm nhập vào lĩnh vực giáo dục trong một thời gian dài và gần như đã thành công với “cuộc cách mạng màu” trong lòng Hoa Kỳ. Trong quá trình này, sự thâm nhập toàn diện của Trung Cộng vào Hoa Kỳ đóng vai trò gì? Sự thâm nhập này đã diễn ra trong nhiều thập kỷ, nhưng Hoa Kỳ mới bắt đầu xem xét nó.
Để tóm tắt, tôi muốn nhấn mạnh 3 điểm chính.
Một là: Tôn Tử, vị tướng và nhà chiến lược quân sự Trung Hoa cổ đại đã nói trong cuốn sách nổi tiếng “Binh Pháp Tôn Tử” rằng: “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng” (Bất kỉ tri bỉ, bách chiến bất đãi).
Về phương diện biết mình biết ta, Trung Cộng biết rõ Hoa Kỳ hơn là Hoa Kỳ hiểu biết về chế độ này. Do đó, Trung Cộng đã điều động thoải mái trong cuộc chiến chống lại Hoa Kỳ, và đã nuôi dưỡng một lực lượng thân Trung Cộng khổng lồ bên trong Hoa Kỳ.
Hai là: Về khả năng phòng thủ có hệ thống, Trung Cộng đã xây dựng một hệ thống phòng thủ vững chắc, và thường hành động phòng thủ thái quá, trong khi Hoa Kỳ giống như sân không có hàng rào, nên dễ bị tấn công từ mọi phía.
Ba là: Việc Trung Cộng thâm nhập vào Hoa Kỳ và can thiệp vào chính trường Hoa Kỳ là một công việc khá dễ dàng, vì hầu như không có cuộc phản công nào từ Hoa Kỳ. Do đó, Trung Cộng thậm chí còn không bận tâm đến việc vạch ra giới hạn cho mình.
Ví dụ, Trung Cộng không quan tâm đến bất kỳ phản ứng nào từ Hoa Kỳ liên quan đến can thiệp bầu cử, bởi vì Bắc Kinh cho rằng Hoa Kỳ không có tư cách chống lại sự can thiệp của họ.
Tại sao Trung Cộng lại dám coi thường Hoa Kỳ? Đó là bởi vì các nhà lãnh đạo Trung Cộng tin rằng, với việc Đảng Dân Chủ kiểm soát Hạ viện, thì Tổng thống Trump sẽ không thể hoàn thành công việc một cách hiệu quả và thực hiện các chính sách đối với Trung Cộng.
Tuy nhiên, tình hình hiện tại đã chứng minh rằng cả hai chiến lược này của Trung Cộng đều sai lầm. Thách thức lớn nhất mà Trung Cộng đang đối mặt là gì? Trung Cộng đang đặt mọi hy vọng vào Đảng Dân Chủ và ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân Chủ; tuy nhiên, tôi [He Qinglian – tác giả của bài báo] tin rằng Đảng Dân Chủ chỉ có thể thắng trong các cuộc thăm dò trước bầu cử. Họ không có cơ hội chiến thắng trong cuộc bầu cử thực sự.
Hà Thanh Liên (He Qinglian) là một tác giả và nhà kinh tế học nổi tiếng của Trung Quốc, hiện đang làm việc tại Hoa Kỳ. Bà là tác giả của cuốn sách “China’s Pitfalls” (tạm dịch: “Cạm bẫy của Trung Quốc”), viết về tham nhũng trong cải cách kinh tế của Trung Quốc những năm 1990 và cuốn sách “The Fog of Censorship: Media Control in China” (tạm dịch: “Sương mù kiểm duyệt: Kiểm soát truyền thông ở Trung Quốc”), đề cập đến việc thao túng và hạn chế báo chí. Bà thường xuyên viết về các vấn đề kinh tế và xã hội đương đại Trung Quốc.
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là ý kiến của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Tác giả: He Qinglian
