Bộ não lớn hơn không có nghĩa là trí thông minh vượt trội
Các sinh vật khác nhau có kích thước não rất khác nhau: bộ não của cá voi nặng 9 kg (với hơn 200 tỷ tế bào thần kinh), não người dao động từ 1.3 đến 1.5 kg (với ước tính khoảng 85 tỷ tế bào thần kinh) và não của ong mật chỉ nặng 0,001 g (ít hơn một triệu tế bào thần kinh).
Tuy nhiên, các nhà sinh vật học đã thừa nhận rằng mặc dù có kích thước não nhỏ, nhưng côn trùng có thể thông minh như những động vật có kích thước lớn hơn nhiều.
Giáo sư Lars Chittka tại Đại học London cho biết trong một bài bình luận đăng trên tạp chí Current Biology: “Chúng ta biết rằng kích thước cơ thể là cách tốt nhất để dự đoán kích thước não của động vật. Tuy nhiên, trái với niềm tin phổ biến, chúng ta không thể nói rằng kích thước não của động vật có thể dự đoán năng lực hành vi thông minh của chúng. Động vật có bộ não lớn hơn không nhất thiết sẽ thông minh hơn.”
Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng côn trùng có khả năng thực hiện các hành vi thông minh mà các nhà khoa học vốn cho rằng chỉ xảy ra với các loài động vật lớn hơn. Ví dụ, ong mật có khả năng đếm, phân loại các đối tượng giống nhau và có thể phân biệt giữa các hình dạng đối xứng và không đối xứng.
Kết quả từ mô hình máy tính cho thấy rằng các mạch thần kinh rất nhỏ có khả năng tạo ra ý thức, mà về mặt lý thuyết, có thể nằm gọn trong kích thước bộ não của côn trùng. Giáo sư Chittka cho biết, một sinh vật với vài trăm tế bào thần kinh cũng có thể đếm và hình thành ý thức với vài nghìn tế bào thần kinh.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những động vật lớn hơn cần não bộ lớn hơn chỉ vì não cần kiểm soát nhiều hơn. Ví dụ, chúng cần dây thần kinh lớn hơn để di chuyển các cơ lớn hơn. Việc tăng kích thước cho phép não hoạt động chi tiết hơn, với độ phân giải tốt hơn, độ nhạy cao hơn hoặc độ chính xác cao hơn.
Giáo sư Chittka cho biết: “Trong những bộ não lớn, chúng ta thường không tìm thấy sự phức tạp hơn, mà chỉ là sự lặp đi lặp lại vô tận của các mạch thần kinh giống nhau. Điều này có thể khiến các hình ảnh hoặc âm thanh lưu giữ được chi tiết hơn, nhưng không có thêm bất kỳ mức độ phức tạp nào. Tương tự như máy tính, trong nhiều trường hợp, những bộ não lớn hơn có thể giống như ổ cứng lớn hơn, nhưng không nhất thiết là có bộ vi xử lý tốt hơn.”
Helena Zhu
Nguyễn Lê biên dịch
Xem thêm:
